กินนอกบ้าน : ก๋วยเตี๋ยววัดเลียบ

หวนออกไปกินนอกบ้านอีกครั้ง คราวนี้ไม่ได้ไปจริงๆ แต่เดินทางย้อนอดีตกับความทรงจำสมัยยังละอ่อน ตอนที่ยังเป็น ‘เด็กสวนฯ’ ผมเชื่อว่าคงมีเด็กสวนไม่กี่คนกระมังที่ไม่เคยลิ้มรสก๋วยเตี๋ยววัดเลียบ ถ้าได้เรียนที่นั่นอย่างน้อยสามปีก็ต้องมีที่ได้ไปโดนเข้าสักครั้งกันล่ะ บางคนจบไปแล้วยังไม่วายถวิลหาร่ำร้องอยากกลับมาโดนอีกครั้งในจะขาด

ก่อนอื่นมาทำความรู้จักกับ วัดเลียบ หรือ วัดราชบุรณราชวรวิหาร กันก่อน วัดแห่งนี้มีมาตั้งแต่สมัยปลายกรุงศรีอยุธยา ต่อมาสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอในรัชกาลที่ ๑ ทรงบูรณะปฏิสังขรณ์ หลังจากนั้นรัชกาลที่ ๑ จึงพระราชทานนามว่า วัดราชบุรณะ เป็นพระอารามหลวงชั้นโท วัดแห่งนี้มีผลงานของศิลปินไทยผู้เขียนภาพแบบทัศนียภาพเป็นท่านแรกของเมืองไทย (perspective) คือท่าน ขรัวอินโข่ง แต่ว่าถูกระเบิดทำลายไปตอนสงครามโลกเสียแล้ว

บริเวณวัดก็ไม่ไดกว้างขวางสักเท่าไหร่นะครับ แต่ที่ตั้งนั้นนับว่าอยู่ในชัยภูมิสำคัญทีเดียว คือใกล้แม่น้ำเจ้าพระยา ใกล้เขตการค้า ใกล้สะพานพุทธ ติดกับโรงไฟฟ้าวัดเลียบ (การไฟฟ้านครหลวง ในปัจจุบัน) จึงไม่แปลกที่จะพลอยโดนลูกหลงจากระเบิดด้วย พื้นที่ด้านที่ติดกับถนนตรีเพชรและถนนจักรเพชร ถูกกันไว้เป็นที่จอดรถของคนทั่วไปและรถของเจ้าหน้าที่การไฟฟ้า ก็คงเป็นการหารายได้เข้าวัดทางหนึ่งล่ะครับ

ภาพนี้ไม่เกี่ยวกับก๋วยเตี๋ยว แต่เป็นภาพสะพานพุทธสมัยโน้น เอามาจากอินเทอร์เน็ต ขออภัยที่ลืมบันทึกที่มา
ข้อมูลเขาบอกว่าเป็นฝีมือการถ่ายภาพของคุณรงค์ วงษ์สวรรค์
จะเห็นปล่องไฟจากโรงไฟฟ้าวัดเลียบปล่อยควันดำปี๋อยู่ไกลๆ

มาถึงเรื่องของกินกันบ้าง ทางเข้าวัดฝั่งตรงข้าม โรงเรียนสวนกุหลาบ ติดกับประตูวัดเลยครับ จะเจอรถเข็นขายก๋วยเตี๋ยว เดินผ่านรั้ววัดก็จะได้กลิ่นน้ำแกงหอมฉุยมาแต่ไกล ผมจำไม่ได้ว่าเขาขายก๋วยเตี๋ยวเนื้อหรือหมูหรือทั้งสองอย่าง เพราะไปทีไรก็สั่งแต่เนื้อทุกที ถามว่าอร่อยตรงไหนน่ะเหรอครับ บอกไม่ถูกเหมือนกัน ถามเพื่อนๆ ดูก็อธิบายกันไม่ถูกว่าอร่อยตรงไหน แต่ก็กินกันประจำ

สมัยนั้นถ้าจำไม่ผิดก็สนนราคาที่ชามละ ๒๐ บาท ปริมาณกำลังเหมาะสำหรับหนึ่งอิ่ม ถ้าจะเอาแบบเต็มที่ก็ควรเบิ้ล เป็นแห้งชามน้ำชามกำลังดี มีให้เลือกทั้งเนื้อสด เนื้อตุ๋น เครื่องใน ลูกชิ้น ตัดสินใจไม่ถูกก็สั่งแม่งรวมทุกอย่างไปเลย ผมยังจำได้อยู่ว่าน้ำแกงของเขาหอมจริงๆ นั่นน่าจะเป็นสิ่งแรกที่ทำให้ผมนึกถึงและคิดว่ามันอร่อยตรงนี้นั่นล่ะ ตบตูดด้วยโอเลี้ยงซักแก้ว เป็นอันครบสูตร

เคยถามผู้รู้บางท่าน เขาว่าต้มเนื้อนี่นะถ้าจะให้หอมอร่อยกลมกล่อม หย่อนใบกัญชาลงไปซักนิดจะดีนัก ไม่รู้จริงหรือไม่อย่างไรนะครับ ชาวสวนฯ หลายคนก็เล่าต่อกันมาว่าร้านนี้แกก็ใส่กัญชาลงไปจริงๆ ไม่ได้ใส่กะให้คนกินติดนะครับ เขาใส่เป็นเครื่องปรุงเท่านั้น ลองค้นดูก็เห็นทีว่าท่าจะจริง คนโบราณเขาใส่เพื่อดับกลิ่นและเพิ่มรสชาติ น่าจะเป็นสมัยที่หลวงท่านยังไม่ได้ไล่จับกัญชากันจริงจังล่ะมั้งครับ สมัยนี้ก็ไม่รู้ว่ายังใส่อยู่หรือไม่ แต่ตอนนั้นนี่กินกันอร่อยปากไม่เคยคิดอะไรหรอกครับ

เด็กสวนหลายคนติดใจก๋วยเตี๋ยวร้านนี้ถึงขั้นเป็นเอามาก เพื่อนผมบางคนนี่ต้องกินแทบทุกวัน ร้านเขาเปิดแต่เช้า เจ็ดโมงนี่ก็สั่งกินได้แล้ว บางคนมาถึงแต่เช้าตรู่ก็ไม่เข้าโรงเรียน นั่งรอเขาจัดร้านอยู่ในวัดนั่นล่ะ มีเพื่อนทะโมนบางคนลงทุนปีนรั้วออกมากินตอนกลางวัน พอครูฝ่ายปกครองจับได้ก็สารภาพว่าไม่ได้จะหนีเรียน แค่ขอออกไปกินก๋วยเตี๋ยวเท่านั้น มันบอกว่าหนีไปหลายครั้งแล้ว กินเสร็จก็ปีนเข้ามาเรียนต่อ ไม่ได้โดดเรียนจริงๆ

ทุกวันนี้เขาก็ยังขายอยู่ น่าจะตกทอดมาถึงรุ่นที่สองหรือที่สามก็ไม่รู้นะครับ ผมเองไม่ได้กลับไปกินมาเป็นสิบปีแล้ว ผ่านไปทีไรก็ยังชวนให้นึกเสมอ ถึงจะไม่เคยปีนรั้วหนีออกมากินก็เถอะ

กินนอกบ้าน : ข้าวมันไก่เฮียวิชัย ลาดพร้าว ๔๘

ผมเป็นคอข้าวมันไก่ กินได้ไม่มีเบื่อ แต่ก็ไม่ถึงขั้นที่จะต้องตระเวนตามล่าหาข้าวมันไก่อร่อยๆ ทั่วประเทศนะครับ นั่นคงเหลือบ่ากว่าแรง แต่เอาเป็นว่าถ้าเป็นเมนูนี้เมื่อไหร่ ไม่ยอมให้เหลือเด็ดขาด เว้นแต่ว่ารสชาติมันห่วยริยำตำบอนจริงๆ นั่นแหละ

กินข้าวมันไก่มาหลายเจ้า ร้านที่เขาว่าเด็ดๆ ก็ลองมาบ้างเหมือนกัน อย่างร้านเก่าแก่ย่านวังบูรพาก็เคยไปกินอยู่สองสามหน สมัยยังละอ่อนจำได้ว่าอาป๊าพาไปกินทีนึง สุดยอดบรรยายไม่ถูก แถวประตูน้ำนี่เขาก็ว่าแหล่งข้าวมันไก่อร่อย จริงๆ ก็มีอยู่สองร้านดังเท่านั้นล่ะที่เปิดแข่งกัน รสชาติก็สมคำร่ำลือนะครับ เสียแค่ราคาแพงไปหน่อย ที่ตลาดโชคชัยก็มีเด็ด หรือจะแถวสะพานควายก็มีร้านเก่าแก่อยู่ เยอะครับ ตามกินกันไม่หมด

เฮียเจ้าของร้านครับ ไปทีไรได้คุยเรื่องบอลกันทุกที สมัยก่อนพวกสยามสปอร์ตมากินกันเยอะ
ขอบคุณภาพจาก http://eat.edtguide.com

ตอนอยู่ที่เชียงใหม่ก็มีร้านดังแถวศาลากลางเดิม เขาว่าถ้าไปบ่ายก็ไม่มีให้กิน เพราะหมดตั้งแต่เที่ยงนั่นแล้ว บางทียังไม่เที่ยงดีก็หมดหม้อเสียแล้ว ทีนี้คนตื่นสายอย่างผมก็อดน่ะสิครับ สรุปว่าอยู่เชียงใหม่มาสี่ปียังไม่เคยได้ลิ้มรสเลยให้ตายชัก

ผู้ช่ำชองเรื่องอาหารเขาว่าข้าวมันไก่จะอร่อยหรือไม่อยู่ที ข้าว ไก่ น้ำจิ้ม … ก็นั่นน่ะสิครับ มันมีอยู่เท่านี้นี่หว่า แต่สำหรับผมแล้วเลือกข้ามาอันดับหนึ่ง หุงข้าวมันนี่ไม่ง่ายนะครับ ยิ่งถ้าหุงหม้อใหญ่ๆ นี่ต้องฝีมือจริงๆ บางร้านข้าวแห้ง บางร้านมันเยิ้ม บางร้านข้าวแฉะ ถ้าร้านที่ดังจริงๆ นี่กินแค่ข้าวเปล่าก็อร่อยได้แล้ว ข้าวมันนี่บางสูตรเขาว่าต้องผสมข้าวเหนียวลงไปด้วย แล้วก็ใช้ข้าวหอมเก่า ข้าวใหม่นี่ไม่เหมาะเพราะจะแฉะ บางสูตรก็ว่าให้เอาข้าวสารมาผัดกับน้ำมันเสียก่อนถึงจะดี

ขอบคุณภาพจาก http://eat.edtguide.com

ข้าวมันที่อร่อยนี่ต้องมันเสมอกัน ไม่แฉะเกินไม่แห้งเกิน รสชาติกำลังดีไม่เค็มเกินไป ยิ่งถ้าหุงให้ข้าวร่วนเสมอกันจะยิ่งดี บางร้านข้าวจับกันเป็นก้อนแบบนี้ใช้ไม่ได้ ผมเคยเจอบางร้านข้าวไม่มีรสเลย เหมือนข้าวสวยธรรมดา แถมยังแฉะอีกตังหาก ระบุพิกัดเลยก็ได้ครับว่าเป็นร้านเต้นท์ในหมอชิต บรรดาเต้นท์ด้านหลังทั้งหลายนั่นอย่าได้ไปสั่งเชียวนะครับ ถ้าไม่อยากเสียดายเงิน

ส่วนไก่นั้นสูตรจริงๆ เขาว่าต้องเป็นไก่นึ่ง แต่มันยุ่งยาก เดี๋ยวนี้เราเลยได้กินแต่ไก่ต้ม พอเอาขึ้นมาแขวนไว้นานเข้าไก่ก็เลยแห้ง ไม่อร่อย ส่วนน้ำจิ้มนั่นแล้วสูตรใครสูตรมันครับ ส่วนตัวผมเฉยๆ ขอให้ไม่หวานจัดเป็นพอ

มีอยู่ร้านหนึ่งครับที่ผมติดใจ นอกจากสาเหตุที่กินกันมานมนานจนคุ้นเคย รสชาติเขาก็จัดว่าใช้ได้ ร้านนี้อยู่ปากซอยลาดพร้าว ๔๘ ติดกับโรงเรียนพิบูลอุปถัมภ์เลยครับ เจ้าของร้านชื่อเฮียวิชัย เป็นตึกแถวคูหาเดียว หน้าตาซอมซ่อหน่อย บรรยากาศทึมๆ เหมือนร้านคนจีนสมัยก่อนนน่ะครับ สมัยที่ไปกินใหม่ๆ ร้านแกจะโล่งๆ หน้าร้านจะมันๆ ผนังขาว เดี๋ยวนี้มีพัฒนาการ แกไปอัดรูปที่ไปเที่ยวกับเมียช่วงวันหยุดขนาดมหึมา เอามาติดเป็นวอลเปเปอร์ เท่ซะไม่มี แวะไปทีไรได้แซวกันทุกทีว่าปีนี้ไปเที่ยวไหนมา เอามาติดอวดกันบ้างนะเฮีย

บรรยากาศในร้าน อันนี้เป็นภาพเก่า บรรยากาศบ้านๆ ตอนนี้แกเอารูปที่ไปเที่ยวกับเมียมาติดโชว์ ฮา
ขอบคุณภาพจาก http://eat.edtguide.com

ผมชอบรสชาติข้าวของเฮียวิชัย ข้าวแกร่วนและมันกำลังดี แกจะหุงขายแค่วันละหม้อเท่านั้น บางวันก็มีคนมาเหมาตั้งแต่เช้า เป็นอันว่าวันนั้นอดกิน ไม่มีหุงเพิ่ม ใครจะทำไม แต่ที่ชอบมากคือเนื้อไก่ของเฮียที่นุ่มและชุ่มฉ่ำ ไม่มีแห้งเป็นไก่ต้มค้างคืนนะครับ ที่สำคัญไก่ทุกชิ้นจะผ่านการบรรจงกรีดมาอย่างสวยงามราวกับศัลยแพทย์มือดีจากรามาธิบดีมาผ่าเองก็ไม่ปาน

เคยไหมครับเวลาไปกินข้าวมันไก่แล้วเราได้ไก่ที่ไม่สวย คือมันจะเละๆ เหมือนเศษไก่ ซึ่งบางทีมันก็คือเศษไก่จริงๆ คือแซะมาจากโครงไก่ที่เกือบจะทิ้งแล้ว เอามารวมๆ กันได้ซักจานหนึ่ง หรือบางทีก็เป็นเศษที่เฉือนทิ้งๆ ไว้ เอามาเสิร์ฟให้เรากิน เจอแบบนี้เคืองนะครับ ไหนจะต้องเจอพิธีกรรมตบไก่ ไม่รู้จะตบทำไม จะแข่งกันบางเอาโล่รึไงไม่รู้

ไก่เฮียวิชัยจะถูกเฉือนอย่างปราณีต แกจะมีมีดไว้สำหรับการนี้สองถึงสามเล่ม ยังกะมีดผ่าตัด มีบังตอ มีดกลาง และมีเล็ก ไก่ทุกชิ้นจะถูกตัดอย่างสวยงาม ไม่มีริ้วยุ่ยๆ ขอบเรียบ ขนาดเนื้อส่วนปีกก็จะถูกเลาะกระดูกออกโดยที่เนื้อยังคงรูปปีกเหมือนเดิม เจ๋งไหมเล่า

นอกจากไก่แล้วร้านเฮียยังขายก๋วยเตี๋ยวเป็ด เนื้อเป็ดก็ถูกการเฉือนอย่างสวยงามเช่นกัน ขอบงี้คมกริบ ถ้าเอามาเรียงต่อกันคงชิดสนิทไม่เห็นรอยต่อ (เวอร์ไป) แสดงให้เห็นว่าแกช่างมีสุนทรีย์ในการแล่เสียจริงๆ

ส่วนตัวแล้วชอบครับ ใครอยากโดนลองแวะไปชิมกันได้ น้ำแกงอาจจะหวานชูรสไปนิด แต่รวมๆ แล้วนับว่าผ่านสำหรับผม

คนบ้าที่ผมรู้จัก

ผมไม่รู้ว่าคนเราอยู่ดีๆ จะบ้าได้ไหม หรือจะต้องบ้ากันมาแต่กำเนิด แล้วบ้ากับไม่บ้านี่เขาวัดด้วยอะไรกันแน่

ผมจำไม่ได้ว่าเจอคนบ้าจริงจังเอาตอนไหน แต่จำคนบ้าคนหนึ่งได้แม่นเลย จนวันนี้ผมก็ไม่รู้ว่าแกบ้าจริงๆ รึเปล่า หรือแกถูกเรียกว่าคนบ้าเพราะสังคมกำหนดให้เป็น ผมไม่รู้ชื่อของแกหรอก แต่คนแถวบ้านเรียกกันว่า ยายบ้า แกอาจจะอายุไม่มากนัก แต่ด้วยสภาพที่สุดโทรมทำให้ดูเหมือนว่าแกอายุมากขนาดเรียกว่ายายได้

ยายบ้ามีที่มาที่ไปจากไหนผมเองก็ไม่รู้ จำได้ว่าเด็กๆ แถวนั้นจะกลัวกันทุกคน แต่ผมกลับเฉยๆ ภาพที่เห็นประจำคือแกจะนั่งที่แหมะตรงปากซอย แม่ค้าแถวนั้นก็คุ้นเคยกันดีทุกคน แกจะนั่งกินผัดซีอิ๊วเส้นใหญ่อยู่ที่เดิมและกินแบบเดิมด้วยทุกครั้ง แกไม่ได้ขอเงินใครและก็ไม่เห็นจะมีใครให้เงินแก ผมก็ไม่รู้ว่าเจ้าของร้านเขาทำให้กินด้วยความสงสารหรือแกไปซื้อกินเอง ถ้าเช่นนั้นแล้วแกเอาเงินมาจากไหนผมก็ยังสงสัยอยู่

ตรงปากซอยที่แกนั่งนั้นออกจะสกปรกอยู่มาก แต่แกก็ไม่ได้ใส่ใจด้วยความที่ตาบอดด้วย แกจะมีไม้เท้าอันหนึ่งเป็นเครื่องนำทาง เพราะตาบอดนี่กระมังที่ทำให้สภาพของแกดูมอมแมม และเมื่อมองไม่เห็นแกก็เลยไม่ได้แยแสต่อความสกปรกรอบกาย พอกินอิ่มแกก็นั่งพูดอยู่คนเดียว บางทีก็ร้องเพลงอะไรซักอย่างที่ไม่มีใครฟังออก บางทีก็โวยวายตวาดคนที่เดินผ่าน เหนื่อยนักก็หลับมันตรงนั้น ไม่มีใครสนใจแกเท่าไหร่ขนาดที่ว่าแกกลับไปตอนไหนก็ไม่มีใครรู้

คนแถวนั้นเรียกแกว่ายายบ้าเพราะอะไรผมก็ไม่รู้ ผมเคยได้ยินผู้ใหญ่เล่าวว่าแกอยู่คนเดียว ผัวตายไปแล้ว เห็นว่าอาศัยอยู่ในซอยข้างๆ แต่ก็ไม่รู้ว่าส่วนไหน นอกนั้นก็ไม่มีใครสนใจนัก เพราะกลัวปากแก แกนั่งด่าโน่นนี่ไปได้เรื่อยเปื่อย แม้กระทั่งคนที่เดินผ่านมาใกล้ๆ ทั้งที่มองไม่เห็นแท้ๆ ก็ยังอุตส่าห์ด่าเขาได้

นอกจากยายบ้าแล้วในซอยยังมีคนบ้าอีกคนหนึ่ง จริงๆ น่าจะเรียกขี้เมามากกว่าคนบ้า เพราะเขาจะเมาตลอดเวลาจนพูดจาไม่ค่อยรู้เรื่องแล้วก็ยังปล่อยตัวมอมแมมเสียอีก อาจจะเมาจนบ้าก็ได้กระมัง คนแถวนั้นเรียกว่า ไอ้ช้าง คงเพราะเป็นคนแบบนี้ทุกคนจึงเติมคำว่า ‘ไอ้’ ให้นำหน้าชื่อกันอย่างพร้อมเพรียง ซึ่งไอ้ช้างก็ไม่ได้รู้สึกเดือดร้อนอะไร

ไอ้ช้างทำมาหากินด้วยการเป็นจับกังในตลาด ผมก็ยังงงๆ ว่าเมาแบบนั้นจะไปทำอะไรได้กี่มากน้อย ผู้ใหญ่บางคนบอกว่ามันจะตื่นแต่เช้าไปรับจ้างขนของในตลาด พอได้ค่าแรงมาถึงค่อยมาลงขวดเหล้า เป็นแบบนี้ทุกวันไป ตอนนั้นน่าจะยังไม่แก่นัก ผมว่าไม่น่าจะเกินสามสิบด้วยซ้ำ ช้างมักจะถอดเสื้อเดินไปเดินมาในซอย บางทีก็ใส่เสื้อกล้ามซกมกที่ขาดเสียจนไม่ต้องใส่ก็น่าจะดีกว่า

แม่เล่าว่าช้างอาศัยกินข้าววัดแล้วก็นอนอยู่หลังวัดนี่เอง นานๆ จะป่วนพระให้วุ่นวายซักทีเมื่อฤทธิ์สุราถึงขีดสุดด้วยการโวยวายอาละวาด พระท่านก็คงเบื่อแต่จะทิ้งขว้างมันก็กระไรอยู่ ความจริงเขาก็มีบ้านมีแม่เหมือนกัน แต่เห็นว่าตัวแม่นั่นก็ระอากับลูกเต็มทนเลยคร้านที่จะใส่ใจ เอาเป็นว่ายังได้ยินเสียงยังเห็นตัวว่ามันยังไม่ตายก็เป็นอันใช้ได้ ช้างเองก็ไม่เห็นเดือดร้อนตราบใดที่ยังมีคนจ้างขนของและมีเหล้าให้กิน

เรื่องสุดป่วนของช้างมีอยู่เรื่องเดียว คือช้างชอบเข้าไปนั่งเล่นในคลีนิกที่มีอยู่แห่งเดียวในซอย หมอกับเมียคู่นี้เพิ่งย้ายเข้ามาเปิดคลีนิกได้ไม่นานก็เป็นที่รักของคนในซอย เพราะนี่คือร้านหมอแห่งเดียวที่ใกล้ที่สุด ไม่งั้นก็ต้องถ่อกันไปถึงโรงหมอศิริราช แล้วหมอกับเมียก็ต้องเผชิญกับไอ้บ้าช้างเข้าจนได้

เรื่องของเรื่องก็คือร้านหมอเขาเปิดแอร์ ช้างมันจึงชอบเข้าไปนั่งเล่นเพราะมันเย็นดี แต่หมอกับคนไข้เขาไม่เย็นด้วยแน่เมื่อมีคนเมาและบ้าอย่างช้างมาอยู่ใกล้ๆ ทุกครั้งที่มาช้างจะเมามาด้วยเสมอ แล้วยังโวยวายร้องเพลงเป็นที่หวาดหวั่นแก่บรรดาคนไข้และหมอ โดยเฉพาะเมียหมอที่กลัวจนน้ำตาเล็ด และไม่ว่าชาวซอยจะปลอบหรือขู่ยังไงช้างก็ไม่ยอมไป ร้อนถึงต้องเรียกตำรวจมาลากไปทุกที

หลังๆ พอคนที่ปากซอยเห็นช้างเดินแอ่นเข้ามาก็จะส่งเสียงบอกต่อๆ กันให้หมอปิดร้าน บางทีพอเห็นปิดร้าน ช้างก็ยังนั่งรอ สิ่งเดียวที่ช้างกลัวคือตำรวจ พอเห็นตำรวจเดินมาไกลๆ ช้างก็จะเผ่นอ้าวทุกทีไป จนผมยังนึกว่าทีหลังก็ให้หมอนั่นแหละใส่ชุดตำรวจตรวจคนไข้ซะเลย ช้างจะได้ไม่กล้าเข้ามาอีก

ไม่รู้ทำไมผมถึงยังจำสองคนนี้ได้แม่นยำนัก ที่จำสนิทใจคือครั้งหนึ่งและครั้งเดียวที่ผมได้สนทนากับยายบ้า

บ้านผมอยู่เกือบถึงปากซอย ใกล้พอที่จะเห็นตรงที่ประจำของแกได้ชัดเจน วันหนึ่งท่ามกลางแดดร้อนเปรี้ยงหลังจากที่กินผัดซีอิ๊วจนอิ่มหนำ แกก็ร้องขึ้นว่าหิวน้ำๆ ไม่รู้อะไรที่ผลักผมให้ลุกขึ้นไปหยิบน้ำในตู้เดินเอาไปให้แก ผมเข้าไปใกล้แกพอที่จะยื่นกระป๋องน้ำให้ได้ ผมพูดเพียงสั้นๆ ว่า “ยาย … น้ำ” ถ้าผมจำไม่ผิด ผมเห็นแกเงยหน้ามาตามเสียงแล้วก็ยิ้มให้ แล้วแกยังตอบกลับมาอีกว่า “ขอบใจ”

ผมลืมเรื่องของแกไปเสียสนิทเมื่อโตขึ้นและย้ายไปเรียนที่เชียงใหม่ นานๆ ครั้งที่ภาพของแกจะผุดขึ้นมาเมื่อผมผ่านไปยังที่นั่งประจำของแก แม่ผมบอกว่าไม่มีใครรู้เลยว่าแกหายไปไหน จู่ๆ แกก็ไม่มาปรากฎตัวอีกเลย แกหายไปอย่างเงียบๆ เหมือนกับตอนที่แกมาที่นี่ครั้งแรกอย่างเงียบๆ ผมเลยไม่รู้จนบัดนี้ว่าตกลงแกบ้าหรือไม่บ้ากันแน่

หรืออาจเป็นเราเองนั่นแหละที่บ้ากันไปทั้งหมด

รสชาติของชาเย็น

เดี๋ยวนี้ถ้าเกิดเปรี้ยวปากอยากกิน “ชาเย็น” เมื่อไหร่ก็ดิ่งลิ่วไปจกเอาตามร้านได้อย่างสะดวกดาย แต่ย้อนมานึกถึงสมัยเด็กๆ แล้ว การได้ลิ้มรสชาเย็นซักครั้งถือว่าแสนสุขประหนึ่งขึ้นสวรรค์

แต่ก่อนนั้นเครื่องดื่มจำพวกกาแฟเย็น ชาเย็น ยังไม่มีขายทุกมุมถนนอย่างในตอนนี้ จะกินจริงๆ ก็ต้องแวะเข้าร้านอาโก อาแปะ ยิ่งถ้าเป็นตอนเช้าๆ หรือช่วงเย็นๆ นี่จะขายดีเป็นพิเศษ บรรดาผู้เฒ่าทั้งหลายในแต่ละชุมชนจะจับกลุ่มกันตามร้านกาแฟ นั่งเม้าท์มอยกันสัพเพเหระอย่างที่มีคนเขาเรียกขานกันว่า สภากาแฟ นั่นไงล่ะ

จนต่อมาเมื่อสังคมมันเปลี่ยนไป ร้านกาแฟแบบที่ว่าก็เริ่มร่อยหรอ กลายเป็นร้านกาแฟทันสมัย ติดแอร์เย็นฉ่ำ มีกาแฟหลากหลายรสชาติให้เลือก ลองให้อาโกเดินเข้าไปสั่งนี่อาจจะเป็นลมได้ เพราะมันมีให้เลือกมากมายเหลือเกิน แถมยังเป็นชื่อฝรั่งจำยากเสียอีก สู้ร้านแบบเดิมไม่ได้ที่แม้จะมีให้เลือกไม่กี่อย่าง แต่ก็คุ้นเคยกันดีทั้งรสชาติและบรรยากาศ

อาป๊าผมติดโอเลี้ยง ตกบ่ายแกจะเริ่มเรียกใช้ผมให้ไปซื้อโอเลี้ยงขมๆ มากินแก้ง่วง จำได้ว่าผมวิ่งซื้อโอเลี้ยงมาตั้งแต่อนุบาล ผมชอบตรงที่ถ้ามีเศษตังค์ทอนก็จะขอแปลงเป็นท็อฟฟี่หรือขนมจิปาถะ แต่ถ้าครั้งไหนแกให้เงินมาครบเป๊ะก็มีอันอดกิน สมัยโน้นโอเลี้ยงถุงนึงก็สองบาทห้าสิบ ตอนผมโตขึ้นมาหน่อยซักประถมปลายนี่ก็ขึ้นมาที่สามบาท สามบาทห้าสิบ ไล่มาทีละห้าสิบสตางค์ จำได้ครั้งหลังสุดก่อนที่เราจะย้ายบ้านราคาน่าจะอยู่ที่เจ็ดบาท

ผมมาเริ่มแอบดูดโอเลี้ยงของอาป๊าตอนไหนก็จำไม่ได้ รู้แต่ว่าผมจะขอหลอดเฮียซ้งมาสองอัน เฮียซ้งเป็นเจ้าของร้านกาแฟในซอยที่มีอยู่สองร้าน แต่ร้านแกคนจะเยอะกว่าอีกร้านหนึ่งเสมอ ที่ผมขอมาสองหลอดเพราะจะได้แอบดูดโดยที่อาป๊าไม่รู้ เอาแค่พอได้รสนั่นล่ะ ไม่งั้นมันจะพร่องจนถูกจับได้ คงเป็นเหตุผลที่ผมคุ้นลิ้นกับรสชาติโอเลี้ยงขมๆ มาถึงตอนนี้

เวลาสั่งโอเลี้ยงทีไรผมมักจะขอให้ชงแบบแก่ๆ ใส่น้ำตาลนิดเดียวหรือไม่ต้องใส่เลย คนขายเขายังว่ากินไปได้ยังไง แต่ผมว่ามันออกรสหวานเสียด้วยซ้ำไป หรือลิ้นผมมันไม่รู้รสเองก็ไม่แน่ใจ

ร้านเฮียซ้งเป็นตึกแถวห้องเดียว เปิดไฟสลัวๆ ผมไม่เคยเห้นร้านแกเปิดไฟสว่างซักที แกขายของสารพัดอย่างตั้งแต่น้ำปลา ข้าวสาร น้ำตาล ไข่เค็ม ไม้กวาด สารพัดที่จะขาย ตีห้าแกก็เริ่มเปิดร้านละ ผู้เฒ่าในซอยก็เริ่มมานั่งรอใส่บาตรพระ ระหว่างนั้นก็ละเลียดกาแฟร้อน ฟังข่าววิทยุกันไป ผมเคยไปนั่งซดโอวัลตินที่ร้าน รู้สึกว่ามันอร่อยกว่าที่ชงกินเองที่บ้าน ความรู้สึกเดียวกับที่คิดว่าไข่ลวกร้านแกอร่อยที่สุดในโลก เฮียซ้งเป็นคนเงียบๆ ยิ้มแย้มตลอด ผมไม่เคยเห็นแกสวมชุดอื่นเลยนอกจากกางเกงขาก๊วยสีดำกับเสื้อยืดสีมอๆ เวลาเจอกันกับอาป๊าก็มักจะส่งเสียงซาวนด์แทร็กกันสองคน

อีกอย่างที่ผมรู้สึกก็คือชาเย็นร้านเฮียซ้งอร่อยที่สุดในโลก (อีกแล้ว) การได้กินชาเย็นในตอนนั้นต้องนับว่าเป็นโอกาสพิเศษจริงๆ อย่างเช่นถ้าอาป๊าอารมณ์ดีมากๆ แกก็จะให้แบงค์สิบ ที่เหลือผมก็จะขอแปลงเป็นชาเย็น หรือบางทีถ้าแม่เกิดอยากินขึ้นมาบ้าง ผมก็จะพลอยได้อานิสงส์ไปด้วย ผมชอบดูเวลาที่แกชงกาแฟหรือโอเลี้ยง แกจะชงด้วยถุงผ้ายาวๆ ที่ต้องยกเทไปเทมา ผมทึ่งกับลีลาการชงของเฮียซ้งที่เทกลับไปกลับมาโดยที่ไม่หกซักหยด ถ้าสั่งชาเย็นก็จะไม่ได้เห็นแกยกถุงผ้า ต้องสั่งกาแฟเย็นหรือโอเลี้ยงนั่นล่ะถึงจะได้ดูโชว์แบบนี้

ชาเย็นกับกาแฟเย็นนั้นจะแพงกว่าโอเลี้ยงของอาป๊า ผมไม่รู้หรอกว่ามันแพงกว่ายังไง อาจเพราะมันต้องใส่นมข้นก็ได้กระมัง นมข้นสมัยนั้นกระป๋องละเจ็ดบาทแปดบาทเข้าให้แล้ว จำได้ว่าช่วงหลังๆ ราคาเก้าบาทเจ็ดสิบห้าสตางค์ อันนี้จำแม่นเลยเพราะวิ่งซื้อประจำ ชาเย็นร้านเฮียซ้งจะแพงกว่าโอเลี้ยงบาทนึง จนช่วงหลังๆ เริ่มขยับเป็นสองบาท ดังนั้นนานๆ ทีผมถึงจะได้ลิ้มรสชาเย็นแสนอร่อย เพราะอาป๊าบอกว่ามันเป็นของฟุ่มเฟือย ก็นึกอยู่นะครับว่าแล้วโอเลี้ยงมันคงไม่ฟุ่มเฟือยอย่างงั้นสินะ อันนี้คิดในใจนะครับ ขืนคิดดังๆ อาจโดนเตะได้

เดี๋ยวนี้ถ้าอยากจะกินชาเย็นขึ้นมาก็ซื้อกินเองได้โดยไม่ต้องง้ออาป๊า แต่ไม่รู้ทำไมถึงไม่รู้สึกอยากกินมากมายเหมือนก่อน บางทีอะไรที่มันได้มายากๆ มันช่างมีค่ามากมายมหาศาล ชาเย็นหนึ่งถุงราคาสี่บาทในตอนนั้น ผมนั่งจิบได้เป็นครึ่งค่อนวัน เพราะไม่อยากให้ความสุขมันจบเร็วนัก  ชาเย็นที่ซื้อกินในตอนนี้ ทำไมรสชาติมันไม่ละเมียดเหมือนของเฮียซ้งในตอนนั้นก็ไม่รู้

แบบนี้กระมังที่ชีวิตจึงต้องยุ่งยากซับซ้อน เพื่อจะได้ซึมซับความสุขอย่างละเมียดละไมเหมือนรสชาติชาเย็นของเฮียซ้งในตอนนั้น

กินนอกบ้าน: ก๋วยเตี๋ยวอ๋องรสทิพย์ + ก๋วยเตี๋ยวคั่ว อู๊ดนครสวรรค์ (เชียงใหม่)

ทั้งสองร้านจะมีห้อยท้ายว่า นครสวรรค์ แต่ดันมาเปิดขายอยู่แถวประตูช้างเผือก ที่เชียงใหม่ ร้านแรกนั้นยังเปิดขายอยู่ กลายเป็นร้านยอดฮิตติดปากชาวเมืองหลังจากมีสื่อคนดังอย่าง นายอุดม แต้พานิช เอามาเล่นในเดี่ยว ส่วนร้านหลังนั้นปัจจุบันไม่มีแล้ว เหลือเพียงชื่อและความทรงจำของบรรดาขี้เมาทั้งหลาย

สมัยก่อนพอเลิกจากสังสรรค์หรือหลังจากกรึ่มได้ที่แล้ว ก่อนกลับไม่รู้ทำไมต้องหาอะไรใส่ท้องก่อนทุกที ที่เขาว่าพอเสพแอลกอฮอล์แล้วมันทำให้อยากอาหารขึ้นมา อันนี้จริงเท็จประการใดไม่ทราบ หรือมันอยากจะกินขึ้นมาเองก็ไม่รู้นะครับ เอาเป็นว่าหมดจากธุระที่ทำให้หัวมึนแล้วก็ต้องหาอาหารกินทุกทีไป และร้านพวกนี้เหมือนจะรู้ใจ เปิดซะดึกดื่นค่อนคืนรอรับขี้เมาทั้งหลายนี่ล่ะ

คนที่ไม่เมาเขาก็มากินกันนะครับ เมืองไทยนี่หาอาหารกินได้สะดวกที่สุดในโลกแล้วกระมัง ไม่ว่าจะดึกแค่ไหนก็ยังมีของกินคอยบริการ

ก๋วยเตี๋ยวอ๋อง นี่เมื่อก่อนไม่ได้เป็นห้องสองคูหาแบบเดี๋ยวนี้นะครับ ถ้าจำไม่ผิดนี่เขายังมากางโต๊ะนั่งกินกับบนถนนเลยด้วยซ้ำ คือสมัยนั้นรถรายังไม่หนาแน่นเท่าตอนนี้ ดึกๆ หน่อยก็เงียบแล้ว นานๆ จะมีรถผ่านมาซักคัน เขาก็เลยอาศัยบนถนนนั่นล่ะตั้งโต๊ะมันเสียเลย คือเพิ่มจากริมฟุตบาธมาซัก ๓-๔ ตัว

ขอบคุณภาพจาก eat.edtguide.com

เรื่องรสชาตินั้นก็อร่อยใช้ได้ครับ แต่ถ้าจะว่าธรรมดาก็ธรรมดาจริงๆ นะ (แฟนๆ ร้านอ๋องอย่าโกรธกันล่ะ) ว่ากันตามตรงมันก็คือก๋วยเตี๋ยวที่ไม่ได้มีอะไรพิเศษนะครับ จุดขายอาจจะอยู่ที่ลูกชิ้นลูกเล็กๆ ซึ่งรสชาติอร่อยดีทีเดียว อันนี้ผมว่าคือจุดขายสำคัญที่เด่นเด้งกว่าตัวก๋วยเตี๋ยวมากโข เพราะโดยรวมแล้วผมว่ามันก็คือก๋วยเตี๋ยวจืดๆ ธรรมดาถ้าไม่ปรุงอะไรเพิ่ม

ภาพจาก chiangmaiaroi

ส่วนจุดขายที่คนสนใจคือการออเดอร์และตอนคิดเงิน คือบ่นงึมงำๆ ซักพักก็สรุปตัวเลขออกมาอย่างว่องไว อันนี้พวกเราทึ่งมาก บางทีก็แกล้งซ่อนจานซ่อนขวดน้ำ พอเขาคิดเสร็จก็แกล้งบอกว่าอันนี้ด้วย หรือกำลังคิดอยู่เราก็แกล้งสั่งเพิ่ม กะให้หลุด แต่ไม่เคยเห็นเขาหลุดซักที

ทะลุผ่าประตูช้างเผือกเข้าไปตรงถนนพระปกเกล้าเลย ร้านอ๋อง จะอยู่ขวามือเข้าไปราวร้อยเมตร
(ขอบคุณ google map)

กินก๋วยเตี๋ยวร้อนๆ นี่สร่างเมาดีแท้นะครับ แต่ถ้าเรายังไม่เมาคือกะหาของกินเอาอิ่มจริงๆ ก็มักจะเลือกร้านฝั่งตรงข้าม เยื้องขึ้นไปทางหัวมุมใกล้ประตูช้างเผือก ชื่อร้านอู๊ดนครสวรรค์ ร้านนี้เขามีก๋วยเตี๋ยวคั่วไก่เป็นพระเอก พระรองก็คือราดหน้า ราดหน้าน่ะหากินที่ไหนก็มีถม แต่ก๋วยเตี๋ยวคั่วที่คั่วได้ใจต้องร้านนี้จริงๆ เขาจะใช้เนยผัดครับ พอลงเนยปุ๊บ กลิ่นหอมโชยมาทันที แล้วฝีมือคั่วนี่เด็ดมาก แห้งพอดีแต่ไม่ไหม้ พอพระเอกหมดจานก็ตามด้วยพระรองเป็นประจำ

ทั้งสองร้านนี่ถ้ามากินช่วงหัวค่ำจะค่อนข้างวุ่นวายเรื่องที่จอดรถ ถ้ามาดึกหน่อยก็พอจะหาที่จอดได้อยู่ มีก็เพียงปั๊มเอสโซ่ที่คงไม่ค่อยชอบ เพราะลูกค้าชอบเข้าไปจอดในปั๊มเขาซะงั้น

เดี๋ยวนี้ร้านอู๊ดหายไปแล้วครับ ตั้งแต่เมื่อไหร่ก็ไม่รู้ ปั๊มเอสโซ่นั่นก็ด้วย จะเหลือก็เพียงร้านอ๋องที่อัพเกรดต่างจากสมัยก่อนลิบลับ

เล่าความหลัง: เดือนพฤษภาตอนนั้นฉันอยู่ไหน

มีโอกาสได้หยิบข่าวเก่าๆ มานั่งดู ก็พบว่าช่วงชีวิตที่ผ่านมาประเทศนี้มีอะไรเปลี่ยนแปลงมากมาย มีเหตุการณ์ที่ชวนให้ระลึกถึง และหลายเหตุการณ์ก็ส่งผลกระทบต่อเราทั้งทางตรงและโดยอ้อม และบางครั้งก็มีส่วนกระตุ้นให้เราอยากเข้าไปมีส่วนร่วมกะเขาบ้างเหมือนกัน ในยุคที่ไฟยังโชติช่วง

สมัยที่อยู่สวนฯ ก็เริ่มสนใจการบ้านการเมืองกะเขาเหมือนกัน มีเพื่อนหลายคนที่มีหัวนิยมการเมืองอยู่ อีกทั้งมีอาจารย์บางท่านที่ให้ความสนใจและบางครั้งก็มาเล่าเรื่องราวต่างๆ ให้เราฟัง หรือบางครั้งก็ร่วมสนทนาแลกเปลี่ยนทัศนะกัน แต่เด็กนักเรียนที่สนใจตอนนั้นก็มีอยู่ไม่เท่าไหร่ ก็ชีวิตมันมีอะไรที่สนุกกว่ามากมาย อย่างจีบหญิง เตะบอล ดูดบุหรี่ ตีสนุ้ก

สมัยนั้นผมนี่จำชื่อคณะรัฐมนตรีได้เกือบหมด นักการเมืองดังๆ นี่ก็รู้จักหมด สนใจหาเรื่องการบ้านการเมืองมาอ่าน ยิ่งเหตุการณ์เดือนตุลายิ่งชอบ หาหนังสือที่เกี่ยวข้องทุกเล่มมาอ่าน ไม่ก็ไถ่ถามจากอาจารย์ที่พอจะคุยกันได้ พอๆ กับเพื่อนอีกสองสามคนที่พอจะคุยภาษาเดียวกัน พอถึงคราวที่เขาปฏิวัติกันเย้วๆ โดยคณะ รสช. ก็เริ่มตื่นเต้นและติดตามอย่างใกล้ชิดตามประสาเด็กอยากรู้

คุณหญิงแม่เคยเล่าว่าตอนปี ๒๕๑๖ ที่เขาชุมนุมกันใหญ่โตนั้น เราเพิ่งจะย้ายมาอยู่ที่พรานนกได้ไม่นาน แกว่ามีทหารมาเดินไปเดินมาตลอดถนน แล้วตกดึกก็ไฟดับเสียด้วย ไม่รู้ว่าไฟดับหรือเขาดับไฟกันแน่ แต่ตอนนั้นไม่สนุกเอาเสียเลยจริงๆ แล้วมันก็ไม่ได้มีข่าวสารมากมายเหมือนเดี๋ยวนี้ ยิ่งทำให้น่ากลัวเข้าไปใหญ่ เพราะไม่รู้ว่ากำลังเกิดอะไรขึ้น

จนเกิดเหตุการณ์พฤษภา ผมก็ยิ่งสนใจใคร่รู้ยิ่งขึ้น แต่ก็บอกตามตรงว่ายังไม่ได้เข้าใจอะไรนัก สมัยนั้นจะอะไรมากล่ะครับ ก็เป็นแค่เด็กมัธยมที่สนใจการเมืองเท่านั้น คือแค่สนใจ แต่จะให้ไปเย้วๆ กันเขานี่ไม่เอาเสียล่ะ เพื่อนผมคนหนึ่งจับพลัดจับผลูโดนจับเข้าห้องขังไปคืนหนึ่ง ด้วยความที่มันเป็นนักกีฬา ร่างกายสูงใหญ่ ดูเป็นผู้ใหญ่เกินวัย ตำรวจเขาคงนึกว่าเป็นพวกที่มาฮึ่มๆ ด้วย ก็เลยจับเข้าห้องขังไป มันมาเล่าทีหลังว่าน่ากลัวชิบหาย พยายามอธิบายว่าไม่ได้มาร่วมชุมนุมกะเขาพวกทหารเขาก็ไม่ฟังอะไรทั้งนั้น มันว่าก็มันเป็นทางผ่านกลับวัด (มันเป็นเด็กวัด) แล้วแม่งปิดถนนกัน จะให้กูไปทางไหนล่ะ มันก็ยังมาเล่าสู่กันฟังว่าเป็นประสบการณ์ที่ไม่เคยลืมแต่อยากจะลืม ปัจจุบันมันคงลืมไปแล้วล่ะมั้งครับ เพราะมันเสียชีวิตไปได้หลายปีดีดักแล้ว

ผมเองก็ไม่ได้รู้เรื่องเหมือนกันว่าเขามีชุมนุมกันตั้งแต่เมื่อคืน ที่บ้านก็ไม่มีใครรู้เพราะเข้านอนกันแต่หัวค่ำ หลวงท่านมาประกาศเอาตอนดึกว่าปิดโรงเรียนฉุกเฉิน ผมก็ไม่รู้ ออกจากบ้านไปโรงเรียนตามปกติ พอไปถึงก็รู้ว่าเขาประกาศปิดเรียน ตอนขาไปน่ะนั่งเรือด่วนไป แต่ขากลับไม่รู้นึกอะไรดันเลือกกลับรถเมล์ จำได้ว่าจับรถเมล์มาลงสนามหลวงกะว่าจะขึ้นสาย ๙๑ กลับบ้าน รถเขาก็มาทิ้งเอาตรงแถวๆ วัดโพธิ์เพราะไปต่อไม่ได้ ก็ยังไม่รู้เรื่อง อาศัยเดินไปก็ได้วะ

ทีนี้เริ่มจับสังเกตได้ละว่ามันไม่ปกติ มีคนที่ไม่รู้เหมือนผมหลายคนอยู่ แต่งชุดนักเรียนเดินกันไป พวกเด็กๆ ก็เริ่มกลัวกันละว่าเกิดอะไรขึ้น ผมน่ะไม่ได้กลัวเลย มองโน่นมองนี่ด้วยความอยากรู้ มีเสียงไล่อยู่เป็นระยะว่านักเรียนมาเดินอะไรแถวนี้ ให้รีบกลับบ้านไปเสีย อพิโธ่ ก็กำลังจะกลับนี่ล่ะขอรับ แต่จะไปอย่างไรได้เล่า ก็ถนนมันปิดเสียแบบนี้

จำได้ว่ามีทหาร มีประชาชนรวมตัวกันเป็นกลุ่มๆ บรรยากาศเริ่มอึกทึก มองไปทางถนนราชดำเนินเห็นคนมากมาย ผมน่ะชักสนุกและอยากรู้ เพราะไม่เคยเห็นอะไรแบบนี้มาก่อน ตอนนั้นก็ยังมีเพื่อนนักเรียนหลายคนทั้งเด็กสวนฯ ด้วยกันและต่างโรงเรียน แล้วก็มีประชาชนอีกบางส่วนเดินตามกันไปขึ้นสะพานพระปิ่นเกล้า ข้ามมาฝั่งโรงเรียนวัดดุสิต ระหว่างนั้นก็ยังมีเสียงตะโกนไล่ให้นักเรียนกลับบ้านเป็นระยะ

ข้ามสะพานไปเพลินๆ ก็เห็นคนที่ตามมาด้านหลังเริ่มวิ่ง ทีนี้พอข้างหน้าเขาเห็นข้างหลังวิ่ง อารามตกใจก็เลยวิ่งกันบ้าง มีเสียงปึงปังไล่มาจากฝั่งขะโน้น ไม่รู้ว่าเสียงอะไร แต่ทางโน้นเขาวิ่งแล้ว ผมก็เลยวิ่งตามไปกันบ้าง

ก็ยังไม่รู้จนเดี๋ยวนี้ว่าเสียงอะไร แล้วเขาวิ่งหนีอะไรกันมา แต่เขาวิ่งกันทั้งนั้นจะให้เดินเอ้อละเหยก็กระไรอยู่ กลับมาถึงบ้านก็ถึงได้รู้ว่าเขาประท้วงกันเสียใหญ่โต แล้วก็ยืดเยื้อเสียด้วย ตอนนั้นก็นึกว่าสบายดีอย่างน้อยก็ได้ปิดเรียนต่ออีกหลายวัน