สามก๊กพิจารณา : เล่าปี่ดีใจชะเอิงเอย ลิโป้ยึดซีจิ๋วไปแล้ว

ซีจิ๋ว เป็นเมืองสำคัญที่ใคร ๆ ต่างอยากได้จนน้ำลายหก มีเจ้าเมืองผู้เฒ่า โตเกี๋ยม เป็นผู้ปกครอง โจโฉ อ้วนสุด อ้วนเสี้ยว ต่างก็อยากได้ใจจะขาด โดยเฉพาะโจโฉที่หาเรื่องยกทัพใหญ่มาประชิด อ้างว่าลูกน้องโตเกี๋ยมสังหารบิดาตนจึงยกทัพมาล้างแค้น แท้ที่จริงนั้นหวังจะฮุบซีจิ๋ว โตเกี๋ยมวิ่งเต้นขอความช่วยเหลือไปทั่วแต่ไม่มีใครกล้าเสี่ยงกับบิ๊กโจ มีเพียง เล่าปี่ ที่กล้ายกทัพไม่กี่พันมาช่วย

เมื่อเห็นทัพแค่หยิบมือของเล่าปี่ บิ๊กโจขำกลิ้งแทบตกเก้าอี้ เดชะบุญที่ ลิโป้ ฉวยโอกาสเข้ายึดกุนจิ๋ว บิ๊กโจจึงจำใจถอยทัพกลับ เล่าปี่จึงกลายเป็นพระเอกที่สามารถขับไล่ทัพใหญ่ของโจโฉ ช่วยเซฟชีวิตชาวเมืองซีจิ๋วไว้ได้ ต่อมาไม่นานเมื่อท่านผู้เฒ่าโตเกี๋ยมเสียชีวิต เล่าปี่จึงได้ครองซีจิ๋วโดยที่ไม่ต้องออกแรง สร้างความขุ่นเคืองให้โจโฉอย่างมากที่ดันมาเป็นตาอยู่คาบเอาซีจิ๋วไปกิน

ระยะแรกเล่าปี่คงดีใจที่ในที่สุดก็ได้ลงหลักปักฐานเสียที แต่ซีจิ๋วเป็นจุดสำคัญที่ใคร ๆ ต่างอยากครอบครอง เชื่อว่าเล่าปี่ต้องคิดหนักแน่นอนว่าจะคุ้มกันไหมที่ต้องนอนบนเตียงร้อน ๆ ที่ซีจิ๋ว จะหลับก็คงไม่สนิท จนเมื่อ เตียวหุย ก่อเรื่องเป็นเหตุให้เสียซีจิ่วแก่ ลิโป้ เล่าปี่จึงแอบถอนหายใจโล่งอก

เล่าปี่ได้ครองซีจิ๋วแบบง่าย ๆ หลังโตเกี๋ยมเท่งทึง (ภาพจาก สามก๊กวิกิ)

ผมคิดเอาเองนะครับว่าแท้จริงแล้วเล่าปี่โล่งใจมากที่เสียซีจิ่ว เมื่อดีดลูกคิดรางแก้วแล้ว ในตอนนั้นถอยให้ห่างซีจิ๋วน่าจะปลอดภัยกว่า ทำไมน่ะหรือ

สามก๊กพิจารณา: Information สำคัญเสมอ

เมื่อเกือบสามสิบปีก่อน สังคมไทยสะดุ้งตื่นกับการเป็น “สังคมแห่งข้อมูลข่าวสาร” Information คืออาวุธสำคัญที่มีพลานุภาพมากกว่าอาวุธใด ๆ จนเมื่อโลกก้าวเข้าสู่ยุคโลกาภิวัฒน์เต็มตัว Information ก็กลายเป็นอีกหนึ่งปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อชีวิตของเรา มีความสำคัญขนาดชี้เป็นชี้ตายได้ ไล่ตั้งแต่ปัจเจกบุคคลไปจนถึงองค์กรขนาดใหญ่ระดับประเทศ ลำพังรู้เขารู้เราอาจไม่พอเสียแล้ว มันต้องรู้ให้มากกว่านั้น ในสามก๊กที่กำลังจะเล่าถึงนี้ก็มีให้เห็นอยู่บ่อยครั้ง

ตอนที่ เล่าปี่ ได้ตัว ขงเบ้ง มาใหม่ ๆ ว่ากันว่าตัวติดกันตลอดเวลา เพราะเล่าปี่ชื่นชมในความสามารถและรอบรู้ไปหมดทุกเรื่องซึ่งแต่ไหนแต่ไรเขาไม่เคยมี ตั้งแต่ออกรบมาก็ตั้งตัวไม่เคยติด อาศัยคนโน้นทีคนนี้ที แก้ไขสถานการณ์ไปตามมีตามเกิด จนเมื่อสดับนโยบายของมังกรหลับก็ตาสว่าง น่าแปลกที่ขงเบ้งนั่ง ๆ นอน ๆ อยู่ที่บนเขาแท้ ๆ แต่กลับรู้เรื่องเหตุการณ์บ้านเมืองทะลุปรุโปร่งราวกับสมัยขะโน้นมีอินเทอร์เน็ตใช้

การมาของมังกรหลับทำให้ กวนอู และ เตียวหุย สองน้องรักถูกลดบทบาทไปนิดหน่อย สุมาเต๊กโช วิเคราะห์ว่า “สองคนนี้เป็นทหารเจนศึก ออกรบห้าวหาญไม่มีผู้ใดเทียม แต่จะคิดอ่านกลศึกเห็นจะไม่ได้” จริงแท้แน่นอน ตั้งแต่สาบานเป็นพี่น้องกันมา น้อยครั้งที่ทั้งสามจะมีไอเดียอ่านเกมออก ส่วนใหญ่อาศัยฝีมือตะลุยเอาลูกเดียว ฝ่ายที่ปรึกษาอย่าง ซุนเขียน บิต๊ก ก็ทำการใหญ่ไม่ได้

ศึกใหญ่ครั้งแรกที่ขงเบ้งได้โชว์พาวคือศึกที่เนินพกบ๋อง แฮหัวตุ้น ยกทัพมาหมายจะถล่มเล่าปี่ให้ราบ กวนอูและเตียวหุยลำพองในฝีมือกระเหี้ยนกระหือรือจะออกไปลุยท่าเดียว แถมยังแสดงอาการไม่พอใจที่ขงเบ้งไม่ยอมให้ลุย แต่กลับวางกลให้จูล่งออกไปรบแล้วแสร้งแพ้เพื่อล่อแฮหัวตุ้นเข้ามา หมากเกมนี้ขงเบ้งกะเอาชนะโดยไม่เสียไพร่พล ระหว่างที่สองขุนพลฮึ่ม ๆ จะออกรบ เขาส่งทีมงานไปสำรวจพื้นที่เพื่อเก็บข้อมูล

ไม่รู้ว่าเล่าปี่เคยทำการบ้านแบบขงเบ้งหรือไม่ ไม่รู้ว่าเขาชำนาญพื้นที่ขนาดไหน แต่คนมาใหม่อย่างขงเบ้งยอมเสียเวลาศึกษาข้อมูลก่อน ระหว่างประชุมขงเบ้งเล่าได้เป็นฉาก ๆ ถึงสภาพภูมิประเทศ และใช้เป็นกับดักเพื่อเอาชนะกองทัพแฮหัวตุ้น แต่สองขุนพลยังผยองไม่เลิก ร่ำ ๆ จะประท้วง แต่ถูกพี่ใหญ่ปรามเสียก่อน จนเมื่อกลศึกของขงเบ้งสัมฤทธิ์ผลเผาทัพข้าศึกตายหองไปเป็นหมื่นโดยแทบจะไม่ต้องเปลืองแรงนั่นแหละ ทั้งสองจึงยอมใจและหันมานับถือขงเบ้งด้วยใจจริง

หากวันนั้นไม่มีขงเบ้ง เชื่อว่าสามพี่น้องคงอาศัยลูกบ้าตะลุยสู้ตายไปแล้ว และไม่แน่ว่าสามก๊กอาจจะไม่มี จ๊กก๊ก ตั้งแต่วันนั้น เพราะเมื่อเทียบขุมกำลังแล้ว แฮหัวตุ้นเป็นต่อแบบที่ไม่มีใครกล้ารอง ขงเบ้งพิสูจน์ให้เห็นว่าข้อมูลข่าวสารสำคัญเพียงใด ออกรบโดยไร้ข้อมูลก็เหมือนออกรบมือเปล่า จะเอาอะไรไปสู้กับเขา ข้อมูลดีมีชัยไปกว่าครึ่ง แต่ต้องย้ำว่าข้อมูลที่ได้ต้องถูกต้องด้วยนะเออ

เหนืออื่นใดคือผู้บังคับบัญชา หากเล่าปี่ไม่เชื่อใจขงเบ้งจะเกิดอะไรขึ้น หากเล่าปี่ไม่ยอมรับและเชื่อมั่นในข้อมูลของขงเบ้ง ผลอาจออกมาตรงกันข้าม ก่อนทำศึกเขาเองก็ลังเลว่าแผนนี้จะได้ผลไหม แต่มีกุนซือเอาไว้ปรึกษา ถ้ามีแล้วไม่ใช้จะมีไปทำหอกอะไร

นโยบายเล็กสู้ใหญ่ใน สามก๊ก และ Game of Thrones

สามก๊ก กับ Game of Thrones มีความคล้ายคลึงกันหลายส่วน คือว่าด้วยการชิงอำนาจระหว่างก๊ก นโยบายหลักในสามก๊กที่จ๊กก๊กและง่อก๊กเห็นตรงกัน (แต่ไม่ทุกคน) คือสองเล็กต้านหนึ่งใหญ่ (วุยก๊ก) แม้ว่าจะต้องระแวงหลังกันอยู่ตลอดเวลาก็ตาม ขณะที่ก๊กใหญ่ก็ต้องหาทางทำให้สองก๊กเล็กแตกคอกันให้ได้ อาจด้วยการยื่นข้อเสนอให้ก๊กใดก๊กหนึ่งเข้ามาเป็นพันธมิตร ใน GOT ทฤษฎีนี้ก็ยังคงมีแต่ค่อนข้างน้อยมาก อาจเพราะจำนวนก๊กที่มีมากว่าถึง ๗ ก๊ก หลายครั้งที่ดันกัดกันเอง หรือไม่ก็ห่วงแต่ผลประโยชน์ จนตกเป็นเหยื่อของก๊กใหญ่ (Lannister)

สามก๊กพิจารณา: สองยุทธศาสตร์ที่ไม่เป็นจริง

องค์กรที่จะประสบความสำเร็จจะต้องมีการวางนโยบายและแผนงานที่เป็นระบบ เป็นรูปธรรม มีบุคลากรที่ดี มีโน่นนี่นั่นมากมาย และอาจต้องมีดวงเพิ่มด้วยในบางโอกาส ในสามก๊กก็มีแผนและกลยุทธมากมาย ที่รู้จักกันดีคือ แผนยุทธศาสตร์ที่หลงจง ซึ่งเป็นนโยบายหลักที่ จูกัดเหลียง เสนอต่อ เล่าปี่ ในวันที่ได้พบกันที่กระท่อม ในสามก๊ก ๒๐๑๐ ก็มีอีกแผนยุทธศาสตร์ที่สำคัญไม่แพ้กัน นั่นคือนโยบายที่ สุมาอี้ นำเสนอต่อ โจโฉ

ลองมาดูแผนยุทธศาสตร์ของทั้งสองคนกันก่อน

(ภาพจากซีรี่ส์ สามก๊ก ๒๐๑๐)

สามก๊กพิจารณา: ศึกผาแดง รบไม่รบ? ใครตัดสินใจกันแน่?

เมื่อครั้งก่อนผมเขียนถึงความสัมพันธ์ของเจ้านายมือใหม่หน้าใสกิ๊กอย่าง ซุนกวน กับ จิวยี่ แม่ทัพใหญ่ผู้กุมอำนาจที่แท้จริงของกังตั๋ง ว่าในซีรี่ส์สามก๊ก เวอร์ชั่น ๒๐๑๐ เขาพยายามนำเสนอมุมมองใหม่ที่ต่างจากเวอร์ชั่นเก่าหรือในหนังสือ ให้ดูความสัมพันธ์ของทั้งคู่นั้นดูคลุมเครือเหมือนมีหมอกแห่งความไม่ไว้วางใจคั่นกลางอยู่บางๆ

หากใครติดตามดูทางทีวีหรือท่านที่ดูผ่านสื่อออนไลน์ไปจนหมดแล้ว ลองย้อนกลับมาดูในช่วงนี้ใหม่อีกทีนะครับ จะเห็นว่าผู้สร้างเขาพยายามเหลือเกินที่จะใส่มุมมองที่ว่านี้ลงไปหลายฉาก ครั้งก่อนผมเล่าถึงตอนที่ซุนกวนซื้อใจจนขึ้นครองเก้าอี้ผู้นำกังตั๋งอย่างสมบูรณ์ไปแล้ว มาครั้งนี้ลองมาพิจารณาอีกทีในศึกเซ็กเพ็กนะครับ

ซุนกวนกำลังครุ่นคิด (ภาพจากซี่รี่ส์สามก๊ก ๒๐๑๐)

ตามที่เราคุ้นเคยนั้น ซุนกวนลังเลอยู่ว่าจะรบหรือจะยอมโจโฉดี จนขงเบ้งข้ามฟากมายุนั่นแหละถึงได้ตัดสินใจ แต่ในเวอร์ชั่นนี้เรารู้สึกได้ชัดเจนว่าซุนกวนเลือกที่จะสู้อย่างมีศักดิ์ศรี (ตรงนี้ขอชมทีมผู้สร้างที่เข้าใจเลือกนักแสดงที่ดูยังละอ่อน และแสดงสีหน้าครุ่นคิดได้ดีเยี่ยม) ไม่ว่าขงเบ้งจะมายั่วหรือไม่ก็ตาม ซุนกวนฉลาดพอที่จะเลือกสู้มากกว่ายอม โดยยึดเอาผลประโยชน์ของกังตั๋งเป็นที่ตั้ง ไม่ใช่ผลประโยชน์ของตัวเองอย่างที่ขงเบ้งยกมาอ้าง ติดอยู่ที่ฝ่ายกังตั๋งยังแตกเป็นสองเสียง คือพวกนายทหารขอสู้ตาย แต่ฝ่ายขุนนางเลือกให้ยอม

สามก๊กพิจารณา : เมื่อมีเจ้านายละอ่อน แต่ฉลาดเป็นกรด

“การศึกสงคราม เจ้าสู้ข้าไม่ได้ แต่การครองคนครองแผ่นดิน ข้าเทียบเจ้าไม่ติด”

ตอนที่ ซุนกวน ขึ้นครองกังตั๋งต่อจากพี่ชาย เขาเพิ่งจะบรรลุนิติภาวะเองนะครับ ถ้ามองจากสายตาของ จิวยี่ เตียวเจียว อุยกาย เทียเภา และรุ่นเก๋าคนอื่นๆ แล้วก็ต้องบอกว่า นายน้อยคนใหม่นี่ เด็กเมื่อวานซืนชัดๆ แต่ทำไมรุ่นเก๋าที่ว่ามาทั้งหมดกลับอุทิศตนรับใช้ชนิดยอมตายแทนเด็กรุ่นหลานคนนี้ได้

ขออนุญาตหยิบเอา ซีรี่ส์สามก๊ก เวอร์ชั่น ๒๐๑๐ มาเป็นตัวอย่าง ซึ่งผมเล่าไปหลายหนแล้วว่าเวอร์ชั่นนี้มีการดัดแปลงและเพิ่มเติมบางฉากที่เป็นการขยายความ และในตอนที่ผลัดอำนาจของกังตั๋งก็ช่วยเน้นแววความเป็นผู้นำที่ยิ่งใหญ่ของซุนกวนได้ชัดเจนขึ้นด้วย

ถ้าอ่านใน สามก๊ก ฉบับเจ้าพระยาพระคลัง ฉากซุนกวนครองกังตั๋งนั้นมีอยู่ประมาณ ๒-๓ หน้าเท่านั้น แต่ในซีรี่ส์ได้เพิ่มบทบาทการเป็นคนมองไกลและฉลาดเกินอายุของซุนกวนไว้ด้วย ซุนเซ็กผู้พี่ได้ประกาศมอบตำแหน่งให้เขาท่ามกลางขุนนางผู้ใหญ่ก่อนจะสิ้นใจ ก็เกิดความไม่แน่ใจในหมู่ขุนนางว่าเด็กหนุ่มคนนี้จะพาบ้านเมืองไปรอดไหม จึงมีขุนนางกลุ่มหนึ่งแนะให้ ซุนฮูหยิน ขึ้นเป็นผู้นำแทน เพราะตัวนางเองก็มีบุตรชายซึ่งก็มีสิทธิ์ในการครองตำแหน่งเหมือนกัน เอาล่ะสิ ทีนี้ก็เริ่มจะมีปัญหาแล้วเมื่อกังตั๋งเกิดคลื่นใต้น้ำขึ้นมาแล้ว