เพลิงพระนาง … อย่าศึกษาประวัติศาสตร์จากละคร

ละคร “เพลิงพระนาง” ที่กำลังเป็นประเด็นถกเถียงกันอยู่นั้น เชื่อว่าคอละครบ้านเราคงไม่สนใจหรอก เพราะกำลังอิน แม้จะเป็นการรีเมคแต่ก็มีเสียงติงจากประเทศเพื่อนบ้านว่าเอาเรื่องของบ้านเขามายำเสียจนเละ ด้านผู้จัดก็ยืนยันเสียงแข็งว่าบทละครนี่มันเป็นจินตนาการนะ ไม่เกี่ยวกับใคร พุทโธ่ คนในประเทศนี้ไม่ได้ไร้การศึกษากันเสียหมดนะขอรับ บอกว่านำประวัติศาสตร์มาดัดแปลงยังฟังดูเข้าท่ากว่าอีก

เชื่อว่าคนไทยส่วนหนึ่งยังเรียนประวัติศาสตร์จากภาพยนตร์หรือละคร ไม่ต่างจากสมัยเก่าก่อนที่จำประวัติศาสตร์จากตำนานหรือคำบอกเล่า จำภาพยนตร์ฟอร์มยักษ์อย่าง สุริโยไท หรือ ตำนานสมเด็จพระนเรศวร กันได้ไหม ถามว่ารู้จัก สมเด็จพระมหาธรรมราชา ไหม โอ้ย ชื่อยาวๆ ยากๆ จำไม่ได้ดอก แต่พอบอกว่า ฉัตรชัย เล่นน่ะ อ๋อ บอกเสียแต่แรกก็หมดเรื่อง เป็นงั้นไป

อันนี้เป็นแบนเนอร์ของทางช่อง 7 ซึ่งมีระบุไว้ว่า
ดัดแปลงเนื้อเรื่องบางส่วนจากหนังสือ เที่ยวเมืองพม่า ของ สมเด็จกรมพระยาดำรงฯ
แต่ไหงผู้จัดเพิ่งแถลงเมื่อไม่นานนี้ว่าจินตนาการล้วนๆ …งงจริงๆ

สังคมไทยไม่ใช่สังคมแห่งการอ่านมาตั้งแต่ต้น คนไทยยุคก่อนๆ อ่านหนังสือออกกันเท่าไหร่เชียว การศึกษาไม่ได้ทั่วถึงเหมือนสมัยนี้ หนังสือเล่มหนึ่งราคามากโข ส่วนใหญ่ก็เป็นของเจ้านายหรือคนมั่งมี ชาวบ้านถ้าจะเรียนหนังสือก็ต้องบวชเป็นพระ เป็นพระก็เรียนทางธรรม เรื่องทางโลกไม่ได้ข้องแวะ Content ต่างๆ ล้วนกระจายแบบปากต่อปาก หรือผ่านการบอกเล่าเป็นนิทาน ตำนาน หรือไม่ก็เป็นความบันเทิงรูปแบบต่างๆ ที่จะสอดแทรกเนื้อหาลงไปได้ ขนาดจะโปรโมทความงามของพระเพื่อนพระแพง ยังต้องจ้างคนมาขับลำนำชมพระโฉมเลย จำได้ไหมครับ

“แม่ซู” ห่วงเยาวชนเมียนมาร์เสพติดออนไลน์

อ่านเจอข่าวใน AFP เขามีสกู๊ปเล่าถึงความเห็นของ อองซาน ซูจี สตรีเหล็กของเมียนมาร์ที่ให้ความเห็นถึงเยาวชนของเมียนมาร์ว่าเธอรู้สึกว่าลูกหลายของเธอเสียเวลาอันเปล่าประโยชน์ไปกับโลกออนไลน์มากเกินไปเสียแล้ว

Myanmar democracy leader Aung San Suu Kyi (L) looks at books displayed on a mobile library bus during a ceremony to open the service in Kawhmu township, on outskirts of Yangon on July 27, 2013. The first and only mobile library service in country and over 15,000 books will be avaliable on the bus. AFP PHOTO/Soe Than WIN

ส่วนตัวแล้วผมคิดว่า “แม่ซู” คงไม่ได้แอนตี้โลกออนไลน์หรอกครับ เพียงแต่เธอออกมาเตือนสติถึงการใช้มันอย่างถูกวิธีมากกว่า ไม่ว่าที่ไหนๆ ก็เจอปัญหาเดียวกันนี้ล่ะครับ เพราะเจ้าโลกออนไลน์มันเป็นสิ่งเร้าที่ดึงดูดใจคนรุ่นใหม่มากกว่าหนังสือเป็นไหนๆ และต้องไม่ลืมว่าเมียนมาร์ถูกปิดกั้นมานานมาก เมื่อได้โอกาสเปิดโลก ทุกอย่างจึงเป็นสิ่งใหม่สำหรับพวกเขา อันนี้น่ากลัวนะครับ คนเมียนมาร์ก็อ้าแขนเปิดรับ ขณะที่โลกภายนอกก็ได้ทีแห่กันเข้ามาหวังผลประโยชน์จากความใคร่รู้เหล่านี้ ขนาดเมืองไทยที่ว่าเสรีๆ ยังต้องมาปวดกบาลกับพฤติกรรมของคนที่เสพติดสื่อออนไลน์กันอยู่เลย

เคยคุยกับผู้รู้และคนเมียนมาร์มาบ้างครับ เขาเล่าว่าในสมัยก่อน เอาแค่สิปปีที่แล้วการเข้าถึงสื่อออนไลน์ที่บ้านเขานั้นเป็นเรื่องยาก แค่โทรศัพท์มือถือนี่ก็เป็นเรื่องใหญ่แล้ว คนมั่งมี นายทหาร หรือข้าราชการเท่านั้นที่จะพอมีโอกาสได้ใช้ ประชาชนทั่วไปถ้าอยากเป็นเจ้าของโทรศัพท์สักเครื่องก็ยุ่งยาก มีเครื่องแล้วใช่ว่าจะสื่อสารได้สะดวก เพราะเครือข่ายโทรคมนาคมก็ไม่ได้ครอบคลุมเหมือนบ้านเราที่เปิดกันโครมๆ แต่ช่วงเวลาแป๊บเดียว เมื่อรัฐบาลทหารเริ่มผ่อนปรนและเปิดประเทศมากขึ้น ตอนนี้เมียนมาร์กลายเป็นตลาดใหญ่ที่ใครๆ ก็แห่กันเข้าไปลงทุน เอาเฉพาะเรื่องสื่อออนไลน์นี่ก็พอ แล้วจะไม่ให้คนเมียนมาร์เขาตื่นเต้นกันได้อย่างไร

โลกวันนี้ต่างจากอดีตที่แม่ซูเผชิญมาครับ ยี่สิบกว่าปีที่แม่ซูถูกกักบริเวณในบ้านของตัวเอง เธอพอจะได้รับข่าวสารบ้างจากหนังสือหรือจากคนที่มาเยี่ยมเยียน ลองจินตนาการว่าถ้าเป็นปัจจุบัน ขณะที่โลกหมุนไปด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ แต่แม่ซูต้องถูกกักบริเวณห้ามเล่นเน็ต แม่ซูก็อกแตกตายเหมือนกันล่ะครับ

สรุปว่าไม่ใช่แค่เมียนมาร์เท่านั้นที่เยาวชนหรือคนที่โตๆ กันแล้วก็ตาม ต่างเสพติดสื่อออนไลน์กันอย่างโงหัวไม่ขึ้น จนก่อให้เกิดปัญหาตามมาเป็นลูกโซ่ สื่อออนไลน์มันไม่ผิดหรอกครับ ก็คนเรานี่แหละที่สร้างมันขึ้นมาเอง แต่ไปๆ มาๆ เรากลับกลายเป็นทาสมันอย่างไม่รู้ตัว ทุกอย่างมีสองด้าน หากเราใช้อย่างมีสติ ใช้อย่างรู้เท่าทัน มันก็เป็นประโยชน์อย่างที่สุด จะโทษก็ต้องโทษพฤติกรรมของคนนี่ล่ะ เรื่องไม่เป็นเรื่องก็ใส่ใจราวกับสำคัญ ส่วนเรื่องที่จำเป็นก็ดันมองเห็นเป็นเรื่องไกลตัว เพราะมันไม่สนุก ทีเรื่องบ้าบอคอแตกประเภทผัวเมียเลิกกัน ดาราทำนม ยังเอาขึ้นหน้าหนึ่งกันเลยนี่นะ

http://www.afp.com/en/news/myanmars-suu-kyi-bemoans-youth-wasting-time-online

อีกหนึ่งบทบาทของ ชเวดากอง

ไปขุดเจอบทความหนึ่งใน ศิลปวัฒนธรรม เขาเรียบเรียงมาจากบทความ Icon of Identity As Sites of Protest: Burma and Thailand. พยายามหา paper เต็มๆ มาอ่าน แต่ดันเป็นภาษาจีนเสียนี่ คนเขียนเป็นฝรั่งแต่เขาไปเสนอผลงานในการประชุมที่จีน เข้าใจว่าเพราะเหตุนี้เลยเป็นภาษาจีน

ประเด็นก็คือเขาเปรียบเทียบพม่ากับไทย โดยยกเอาสถานที่ที่เปรียบเสมือนสัญลักษณ์อย่าง พระเจดีย์ชเวดากอง และ อนุสาวรีย์ประชาธิปไตย มาเป็นกรณีศึกษาในประเด็นทางการเมืองว่าด้วยการประท้วงและเรียกร้องประชาธิปไตย (หรือเรื่องอื่นๆ ก็ตาม) อนุสาวรีย์ประชาธิปไตยของบ้านเรานั้นชัดเจนอยู่แล้วว่าเป็นอนุสรณ์ทางการเมือง จึงเป็น Landmark สำคัญเวลามีสถานการณ์ทางการเมืองไม่ว่าจะร้อนมากหรือร้อนน้อย แต่กับ ชเวดากอง นั้นไม่ใช่ พระมหาเจดีย์ถูกเปลี่ยนสถานะอย่างเป็นทางการน่าจะเป็นช่วงก่อนเกิดสงครามระหว่างพม่ากับอังกฤษในยุคแรก ตอนที่อังกฤษบุกเข้ามายึดย่างกุ้งนั้นก็มาเอาชเวดากองเป็นที่มั่น เพราะตั้งอยู่ที่สูง ชัยภูมิดี แต่ส่วนหนึ่งผมเชื่อว่าอังกฤษต้องการเอาพระมหาเจดีย์เป็นตัวประกัน อย่าลืมว่าอังกฤษไม่ใช่เพิ่งเข้ามา แต่ดอดเข้ามาหากินในพม่ามานานจนรู้ไส้พุงรู้นิสัยคนพม่าดี ถ้าใครเคยอ่านประวัติศาสตร์พม่าคงเคยพบมีการบันทึกว่า อังกฤษตั้งฐานที่ชเวดากอง จนทหารพม่าไม่กล้ายิงเข้าไปเพราะกลัวจะโดนพระมหาเจดีย์ บางคนเห็นคนนอกศาสนาเข้ามายึดพระมหาเจดีย์ก็ทอดอาลัย ทิ้งปืนยอมแพ้มันเสียเลย ขออย่างเดียวอย่าทำอะไรพระมหาเจดีย์ … พุทโธ่เอ๋ย

พล็อตรองที่ชอบใน ตำนานสมเด็จพระนเรศวรฯ ๕”

เพิ่งได้ชม ตำนานสมเด็จพระนเรศวรฯ ภาคล่าสุดครับ ตอนที่เขาแห่กันไปดูนั่นไม่ได้ไปกะเขาหรอกครับ รอดูทีหลังสบายกว่ากันแยะ ได้ยินเสียงเล่าอ้างมาเยอะทั้งดีและลบ ส่วนใหญ่บอกว่าไม่ค่อยอิ่มหนำ เหมือนมันยังไม่สุดเท่าที่ควร ไปๆ มาๆ พล็อตรองน่าสนใจกว่าพล็อตหลักเสียอีก ส่วนตัวแล้วก็คิดเช่นนั้นหลังดูจบ ส่วนหนึ่งผมเชื่อว่าก็เพราะเรารู้อยู่แล้วไงครับว่าเรื่องราวมันเป็นอย่างไร พอได้ดูจริงมันก็เลยไม่ลุ้น พาลไปสนใจกับพล็อตรองที่เขาใส่มาให้มันดรามา สนุกกว่ากันโข

พล็อตรองที่ผมสนใจคือความสัมพันธ์ระหว่าง พระเจ้านันทบุเรง กับ พระมหาอุปราช (มังสามเกียด) แม้เราจะเห็นมาตลอดตั้งแต่ภาคแรกว่ามังสามเกียดมีบุคลิกเช่นไร ความจริงเป็นอย่างไรผมไม่ทราบนะครับ เราวิจารณ์กันเฉพาะในโลกภาพยนตร์ละกัน ความสัมพันธ์ของพ่อลูกคู่นี้มันก็สะท้อนถึงความสัมพันธ์ของพระเจ้านันทบุเรงกับพระเจ้าสิบทิศนั่นล่ะ เหมือนกันเป๊ะ หากพ่อยิ่งใหญ่มากเท่าไหร่ ลูกก็ยิ่งกดดันมากเท่านั้น ตัวอย่างมีให้เห็นถมไปครับ มันอดไม่ได้หรอกครับที่ใครต่อใครจะเอามาเทียบกัน ถ้าเขาชมว่า “เหมือนพ่อไม่มีผิด” ลึกๆ แล้วลูกก็กดดันนะครับ เพราะหมายถึงว่าเขาจะขาดความเป็นตัวเอง ถ้าเขาว่า “สู้รุ่นพ่อไม่ได้เลย” นี่ก็ยิ่งกดดันหนักเข้าไปอีก บางครั้งลูกนั้นก็เก่งอยู่หรอก แต่พอเอาไปเทียบกับพ่อที่อาจเก๋ากว่า มันก็แย่นะครับ

ผมชอบฉากจูบพระบาทพระบิดานี่มากเลยครับ สะเทือนใจโคตร

ผีนัตของพม่า กับการเซ่นด้วย “มะพร้าว” (๒)

คราวก่อนกะว่าจะคุยเรื่องการที่คนพม่านิยมเอามะพร้าวมาเซ่นไหว้ภูติผีหรือผีนัต แต่ดันไพล่ไปคุยเรื่องผีนัตเสียยืดยาว รอบนี้จึงได้โอกาสเหมาะคุยเรื่องมะพร้าวอย่างที่ตั้งใจไว้เสียที

ถ้าใครไปพม่าก็จะเห็นคนพม่านิยมเซ่นไหว้ผีนัตหรือเทวดาต่างๆ ด้วยมะพร้าว (เรื่องผีนัตกลับไปอ่าน ตอนที่ ๑ นะจ๊ะ) เพราะมีตำนานเล่ากันมาตั้งแต่สมัยเมืองตะโกง (ตำนานก็คือตำนาน จริงหรือไม่จริงไม่ทราบ และยังมีการเล่าต่อกันมาหลายแบบ แต่เรื่องราวล้วนไปในทำนองเดียวกัน) มีสองพี่น้องคู่หนึ่ง คนพี่เป็นสาวสวยชื่อ ชเวมรัตละ คนน้องเป็นชายหนุ่มชื่อ งะตินเด คนพี่เข้าไปเป็นพระมเหสีในพระเจ้ากรุงตะโกง ส่วนคนน้องนั้นเขาว่าร่ำเรียนวิชาตามประสาคนโบราณ มีวิชาอาคมแข็งกล้าฟันแทงไม่เข้าจนเป็นที่เลื่องลือ พระเจ้ากรุงตะโกงซึ่งอาจจะพระกรรณเบาไปหน่อย ได้ฟังคำยุยงว่า งะตินเดนี่อาจคิดกบฎให้คิดหาทางตัดไฟเสียแต่ต้นลม

อาจเป็นเพราะพวกมเหสีองค์อื่นๆ ที่ริษยานางชเวมรัตละก็ได้จึงใส่ไฟไม่ยั้ง พระเจ้ากรุงตะโกงจึงออกอุบายเรียกให้งะตินเดเข้าเฝ้า ชายหนุ่มก็ไม่ทราบความคิดว่าไม่มีอะไรเพราะพี่สาวก็อยู่ในวัง จึงเดินทางมาเข้าเฝ้า พอเข้าถึงวังก็ถูกจับทันที

พระพุทธรูปประจำวันตามเจดีย์ต่างๆ
ก็นิยมไหว้ด้วยมะพร้าวกับกล้วย

พระเจ้ากรุงตะโกงสั่งประหารทันทีแต่ก็ทำอะไรงะตินเดไม่ได้ จะทิ่มจะแทงอย่างไรก็ไม่ระคายผิวเพราะมีวิชาอาคมติดตัว จึงใช้วิธีจุดไฟเผาแม่งเลย โดยเอาเขาไปมัดไว้กับต้นสะคะแล้วเอาไฟคลอก (ต้นสะคะเป็นยังไงผมก็ไม่รู้เหมือนกัน) ฝ่ายนางชเวมรัตละรู้ข่าวจึงวิ่งเข้าไปช่วยน้องชายแต่ก็ถูกไฟคลอกตายตามไปด้วยกัน วิญญาณของทั้งคู่ (ที่ตายโหง) จึงกลายเป็นผีนัตสิงอยู่ที่ต้นสะคะ เป็นผีนัตที่ผูกพยาบาทและดุร้าย ในผ่านมาทางต้นสะคะก็ถูกฆ่าเสียหมดแล้วยังออกอาละวาดรังควานชาวเมือง จนพระเจ้ากรุงตะโกงจึงสั่งให้ถอนต้นสะคะทิ้งลงแม่น้ำอิระวดีซะเลย

ต้นสะคะที่มีผีนัตสิงไหลเรื่อยมาติดฝั่งที่เมืองพุกาม แต่ยังคงเกเรไม่เลิกไล่ทำร้ายชาวเมืองพุกามอีก เจ้าเมืองพุกามจึงทำพิธีบรวงสรวงจนทราบความเป็นมาทั้งหมด พระองค์จึงขอร้องไม่ให้ทำร้ายชาวเมืองอีกและสัญญาว่าจะเซ่นไหว้บูชาไม่ขาด จากนั้นจึงสั่งให้นำต้นสะคะไปปลูกไว้บนเขามหาคีรีหรือเขาโปปา ปลูกศาลไว้ให้ผีนัตสองพี่น้องอยู่ ชาวพม่าจึงเรียกขนากว่า ผีนัตมหาคีรี หลังจากนั้นเมืองพุกามก็สงบสุข กษัตริย์และชาวเมืองพุกามเคารพสองผีนัตนี้มากเพราะเชื่อว่าคอยปกปักคุ้มครองให้บ้านเมืองร่มเย็น กษัตริย์พระองค์ต่อๆ มาก็เคารพบูชาไม่ขาดจนกลายเป็นผีนัตประจำเมืองสืบมา

สมัยพระเจ้าจันสิตตา พระองค์เคารพสองผีนัตนี้มาก (ย้ำว่าเป็นตำนานนะครับ พระเจ้าจันสิตตานี้ยึดมั่นในพระพุทธศาสนามาก คงยากที่จะเชื่อถือเรื่องภูติผี แต่อีกนัยหนึ่งอาจเป็นไปได้เพราะเป็นกุศโลบายที่ต้องคล้อยตามประชาชนที่ยังคงเชื่อเรื่องผีกันอยู่) พระองค์โปรดให้เฉลิมฉลองผีนัตด้วยการเอามะพร้าวมาแขวนไว้บูชา เพราะผีนัตตายเพราะถูกเผา น้ำมะพร้าวมีความเย็น มีสรรพคุณช่วยดับร้อน จะได้ช่วยให้ผีนัตพอใจนั่นเอง

มะพร้าวที่ใช้เซ่นเขาจะใช้มะพร้าวอ่อน บากออกเหมือนที่บ้านเราใช้ไหว้ศาลเจ้านั่นล่ะ คนพม่าจะเอาไปแขวนไว้ที่ชานเรือน บ้างก็เอาผ้าแดงผูกไว้ประมาณว่าเป็นศีรษะของผีนัต  ถ้าบ้านไหนมีคนไม่สบายเขาก็จะไปดูที่มะพร้าว ถ้าน้ำมะพร้าวยังไม่แห้งแสดงว่าคนป่วยอาการไม่หนัก แต่ถ้าน้ำมะพร้าวแห้งหรือเนื้อมะพร้าวแห้งเหี่ยวไป แสดงอาการคนป่วยอาการหนัก ให้เปลี่ยนมะพร้าวลูกใหม่มาเซ่นแทน มะพร้าวที่นำมาเซ่นนี้อาจนำไปทำขนมหรืออาหารเพื่อเป็นมงคลได้ แต่ต้องห้ามต้มหรือผ่านความร้อน เพราะต้องไม่ลืมว่าผีนัตถูกไฟคลอกตายจึงไม่ชอบอะไรร้อนๆ

สองผีนัตนี้เป็นที่เลื่อมใสมากในพุกาม กษัตริย์ทุกพระองค์เมื่อขึ้นครองราชย์ต้องมาบูชา ต่อมาผีนัตทั้งสองก็เป็นที่เคารพมากขึ้นจนกลายเป็นผีนัตประจำชาติพม่าในที่สุด ผมเองสันนิษฐานเอาว่าความเชื่อพวกนี้คงกระจายไปทั่วประเทศแล้วพัฒนาสืบทอดกันมารุ่นต่อรุ่น จนนำไปสู่การนำมะพร้าวมาเซ่นไหว้เผื่อแผ่ไปยังผีนัตตนอื่นๆ ด้วย ดังนั้นในพม่าเราจึงเห็นเขาเอามะพร้าวมาไหว้เทพโน่นเทพนี้กันเต็มไปหมด บางแห่งถึงกับเอาสีทองมาทาทับลูกมะพร้าวให้ดูเป็นมะพร้าวทองคำก่อนนำไปไหว้เสียด้วย

ใครไปพม่าก็จะเห็นเขาตั้งแผงขายมะพร้าว กล้วย ดอกไม้ ธูป เทียน เป็นชุดๆ ใหญ่บ้างเล็กบ้างตามศรัทธา วัดหรือศาลต่างๆ เขาก็มีขายกันด้านหน้า ชุดหนึ่งก็พันจ๊าต (ราวๆ ไม่เกิน ๔๐ บาท) ถ้าชุดใหญ่ๆ ราคาก็สูงขึ้นไปอีก หากจะไหว้ขอพรให้ครบสูตรก็อย่าลืมอุดหนุนชาวบ้านเขาล่ะ

จะเห็นว่ามะพร้าวบางลูกเป็นสีทองอร่ามเชียว

อันนี้ไปเห็นที่วัดโบตะทาวที่ศาลเจ้าแม่กระซิบ คนไทยเพียบเลย
คนพม่าเขานิยมไปขอลูกกันที่นี่ มีกล้วยกับมะพร้าวแน่นเต็มศาลทีเดียว

ผีนัตของพม่า กับการเซ่นด้วย “มะพร้าว”

ไทยกับพม่าบ้านใกล้เรือนเคียงมักจะมีอะไรๆ ที่คล้ายหรือกระทั่งเหมือนกันอยู่เสมอ อย่างเช่นเรื่องภูติผี บรวงสรวงเทวดาเจ้าที่อะไรเทือกนั้น การเซ่นไหว้ด้วยข้าวของประดามีมากมายที่พม่าก็เหมือนบ้านเรา ที่นิยมมากก็ได้แก่ผลไม้นานาชนิด ที่เห็นหลักๆ ก็คือ กล้วย และ มะพร้าว

ที่บ้านเราการไหว้ด้วยมะพร้าวมักพบกับการเซ่นไหว้เจ้าที่เจ้าทางหรือศาลพระภูมิ แต่ที่พม่าเขาใช้มะพร้าวเซ่นไหว้กับเกือบทุกสิ่ง โดยเฉพาะการไหว้ “ผีนัต” ที่ชาวพม่าให้ความเคารพและเชื่อว่าผีนัตจะปกป้องคุ้มครองถ้าพวกเขาบูชา

ชเวสิกอง สร้างในสมัยพระเจ้าอนุรุทธ

ผีนัต หรือ นัต ผมก็ไม่รู้ที่มาของภาษาว่ามาจากไหน หลายตำราสันนิษฐานเอาว่าคำว่า นัต อาจจะแผลงมาจากคำว่า นาถ ที่แปลว่าผู้ดูแล ผู้คุ้มครอง นัตของพม่าก็คือวิญญาณของคนตายที่กลายเป็นภูติผีหรือเป็นเทพ แต่อาจไม่ใช่เทพชั้นสูงอย่างเทพเจ้าของฮินดู แต่น่าจะเป็นวิญญาณที่ยังวนเวียนอยู่ในโลกที่ยังมีอิทธิฤทธิ์มากกว่า คนพม่าเชื่อถือเรื่องนัตมาตั้งแต่โบราณยุคสร้างอาณาจักรพุกาม ย้อนไปไกลถึงศตวรรษที่ ๙ โน่น ความเชื่อเรื่องนัตของคนพม่าเข้าขั้นงมงายจนเบียดบังพระพุทธศาสนา กษัตริย์หลายพระองค์ต้องออกกฎห้ามปราม แต่ก็ไม่เคยมีพระองค์ไหนทำสำเร็จ สมัยพระเจ้าอนุรุทธ หรือพระเจ้าอโนรธามังช่อ ทรงใช้อุบายแยบคายด้วยการโปรดให้สร้างพระมหาเจดีย์ชเวสิกองเพื่อเป็นพุทธบูชา และประกาศว่านัตทั้งหลายนั้นอยู่ภายใต้อำนาจของพระอินทร์ ดังนั้นประชาชนควรหันมานับถือพระอินทร์มากกว่านับถือนัต เพราะพระองค์เล็งเห็นว่าพระอินทร์นั้นใกล้ชิดพระพุทธศาสนามากกว่าบรรดาผีๆ การนับถือพระอินทร์จึงมีโอกาสที่จะใกล้ชิดพุทธศาสนามากกว่า เผลอๆ จะคล้อยตามมานับถือศาสนาพุทธกันจริงๆ จังๆ ยิ่งเมื่อมากราบไหว้กันในชเวสิกองแล้วด้วย แต่อุบายของพระองค์ก็ใช้ได้ไม่เท่าไหร่ คนพม่าก็ยังหันมาไหว้ผีนัตกันเช่นเดิม เฮ้อ ละเหี่ยใจ

แต่ก็ยังถือว่าโอเคเมื่อในสมัยของพระองค์มีการจัดระเบียบผีนัตกันครั้งใหญ่ มีการจัดระดับของผีนัตเสียด้วยว่าเป็นนัตหลวงหรือนัตชั้นล่างๆ สรุปแล้วจึงมีการประกาศว่ามีผีนัตอยู่ทั้งหมด ๓๗ ตน (อันนี้ว่ากันไปหลายตำรา บ้างก็ว่า ๓๘ ๓๙ ก็มี) ส่วนผีนัตดาษดื่นที่ชาวบ้านจะนับถือกันก็ตามใจ ถ้าไม่มีในรายการก็ถือว่าเป็นผีชั้นเลว ว่าไปนั่น

นัตโบโจี หรือ เทพทันใจ ในวัดโบตะทาว คนไทยแห่กันไปไหว้มากกว่าคนพม่าเสียอีก

ความเป็นมาและคติความเชื่อเรื่องนัตของพม่านั้นซับซ้อนมาก เพราะเขานับถือกันมาตั้งแต่สมัยโบราณด้วยกระมัง แล้วยิ่งเป็นเรื่องของความเชื่อด้วยแล้วก็ยิ่งมีหลากหลายคติความคิดตามแต่ชาติพันธุ์และวัฒนธรรม นัตโดยส่วนใหญ่มักเป็นวิญญาณคนที่ตายแบบไม่ค่อยสวย จะบอกว่าตายโหงก็ไม่ผิดนัก แล้วใครก็เป็นนัตได้ทั้งนั้นทั้งวิญญาณคนธรรมดาหรือกระทั่งกษัตริย์ พระเจ้าตะเบงชเวตี้เมื่อเสด็จสวรรคตไปแล้ว ชาวพม่าก็เชื่อว่าวิญญาณของพระองค์ได้กลายเป็นนัต คนพม่ายังเคารพบูชากันอยู่มากมายเชียว

ฝอยมาตั้งนานยังไม่ได้เข้าเรื่องมะพร้าวเสียที กะจะเล่าว่าทำไมคนพม่าถึงนิยมเอามะพร้าวมาเซ่นไหว้กัน มีความเกี่ยวข้องกับนัตนี่ล่ะครับ เอาไหว้ตอนหน้าละกัน

อ่านต่อ ตอนที่ ๒