ยุคหนึ่งสมัยหนึ่ง การ์ตูนแนวสืบสวนสอบสวนกลายเป็นกระแสที่มาแรงในบ้านเรา ลามไปถึงหนังสือนิยายและภาพยนตร์ หากนับเฉพาะหนังสือการ์ตูนก็มีนับสิบเรื่อง ทั้งเรื่องเก่าที่ยังพิมพ์ต่อเนื่อง เรื่องเก่าที่เอามาพิมพ์ใหม่ และเรื่องใหม่ที่เพิ่งเข้ามาในบ้านเรา แต่ที่เห็นจะได้รับความนิยมอย่างมากคงจะไม่พ้นสองเรื่องที่มีแนวทางใกล้เคียงกัน นั่นคือ โคนัน เจ้าหนูยอดนักสืบ และ คินดะอิจิ กับคดีฆาตกรรมปริศนา
ส่วนตัวแล้วผมนิยมเรื่องหลังมากกว่า ด้วยความที่มีเนื้อหาค่อนข้างจะจริงจังกว่าเรื่องแรก อีกทั้งปริศนาต่าง ๆ ล้วนมีที่มาที่ไปมากกว่า อีกทั้งความซับซ้อนของคดีและแรงจูงใจในการฆาตกรรมดูจะมีเหตุมีผลมากกว่าอย่างชัดเจน
คินดะอิจิ กับคดีฆาตกรรมปริศนา ตีพิมพ์ครั้งแรกในบ้านเราราวปี พ.ศ. ๒๕๓๖ ลิขสิทธิ์โดยสำนักพิมพ์วิบูลย์กิจ มหาอำนาจหนังสือการ์ตูนญี่ปุ่นของบ้านเรา ดำเนินเรื่องเป็นตอน ๆ ไป โดยตัวละครจะเกี่ยวโยงกันเรื่อย ๆ แต่ละตอนจะมีคดีฆาตกรรมให้พระเอกของเราคอยสืบหาคนร้ายตัวจริง
คินดะอิจิ ฉบับการ์ตูน จัดพิมพ์โดยสำนักพิมพ์วิบูลย์กิจ ออกมาแล้วกว่า ๕๐ ฉบับ
การ์ตูนเรื่องนี้เป็นผลงานจากมันสมองของ โยซาบุโร่ คานาริ และ เซมารุ อามางิ วาดโดย ฟุมิยะ ซาโตะ เนื้อเรื่องกล่าวถึงเด็กมัธยมปลายท่าทางทึ่ม ๆ ไม่เอาไหนที่ชื่อ คินดะอิจิ ฮาจิเมะ ซึ่งเป็นหลานปู่ของ คินดะอิจิ โคสุเกะ (นักสืบชื่อดัง เป็นตัวละครในนิยายสืบสวนสอบสวนที่โด่งดังมากในญี่ปุ่น) เป็นเด็กที่ผลการเรียนห่วยบรม ทะลึ่ง ชอบโดดเรียน เล่นแต่เกมส์ แต่มีไอคิวสูง สามารถใช้หลักเหตุและผลในการวิเคราะห์เรื่องต่าง ๆ ได้อย่างยอดเยี่ยม … คาแร็กเตอร์นี้จัดเป็นคาแร็กเตอร์ยอดนิยมของการ์ตูนญี่ปุ่น ซึ่งมักจะให้ตัวละครมีท่าทางภายนอกที่ไม่เอาไหน เป็นพวกขี้แพ้ พวกชายขอบของสังคม แต่จะมีความสามารถพิเศษที่โดดเด่นเหนือชาวบ้าน แม้จะเป็นความสามารถที่ไม่เข้าท่าก็เถอะ แต่ถ้าเป็นการ์ตูนแล้ว อะไร ๆ ก็เกิดขึ้นได้
และแน่นอน ฮาจิเมะ ก็มักจะเข้าไปพัวพันกับคดีฆาตกรรมต่าง ๆ อยู่เรื่อย และท้ายสุดเขาก็จะเป็นผู้ไขปริศนาว่าคนร้ายคือใคร ตามสไตล์ของนิยายแนวนี้ ซึ่งในการ์ตูนจะค่อย ๆ ปูพื้นตัวละครในแต่ละตอน จากนั้นก็จะเริ่มมีคนตายต่อเนื่อง โดยคนร้ายก็จะเป็นคนในกลุ่มตัวละครที่ว่านี้ ตั้งแต่เริ่มตอนจะมีข้อมูลต่าง ๆ แทรกอยู่เป็นระยะ มีเงื่อนงำที่ผู้อ่านต้องตามเก็บ หลายหนที่เมื่อถึงตอนเฉลยผู้อ่านต้องพลิกกลับไปดูตอนต้นเรื่อง ถึงได้ร้องอ๋อ ว่าแท้จริงมีปมเฉลยซ่อนไว้ตั้งแต่ต้นแล้ว
การดำเนินเรื่องของการ์ตูนชุดนี้จะมีแนวทางเหมือนนิยายสืบสวน ผู้อ่านจะเป็นเหมือนตัวละครที่จะได้รับข้อมูลหรือเบาะแสทีละเล็กทีละน้อย แล้วก็จะเริ่มสืบหาความเชื่อมโยงของเหยื่อแต่ละราย ซึ่งเกือบทั้งหมดจะเป็นคดีฆาตกรรมต่อเนื่อง ค้นหาแรงจูงใจ ไขปัญหาการก่อคดีที่ซ่อนเงื่อน จนกระทั่งถึงบทสุดท้ายที่นำเอาข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์และประมวลผล จนสามารถชี้ตัวคนร้ายที่แท้จริงได้ เรียกว่าที่อ่านมาตั้งแต่ต้นนั้นเพื่อมาจบที่บทวิเคราะห์ในตอนสุดท้ายนี่เอง
เมื่อฮาจิเมะจะทำการไขปริศนาคดีก็มักจะยกประโยคเด็ดขึ้นมาเสมอว่า “ขอเอาชื่อปู่เป็นเดิมพัน” ซึ่งเมื่อเจ้าตัวสามารถคลี่คลายปมทั้งหมดได้แล้วก็จะเอ่ยประโยคเด็ดอีกที่ “ปริศนาทั้งหมดไขกระจ่างแล้ว”
นอกจากตัวละครเอกคือ ฮาจิเมะ คินดะอิจิ แล้ว ยังมีตัวละครอื่นๆ อีก ได้แก่ นานาเสะ มิยูกิ เพื่อนสาวสมัยอนุบาลของฮาจิเมะ ที่มักจะคอยติดตามเขาไปทุกหนทุกแห่ง ลุงเคนโมจิ ผู้หมวดฝ่ายคดีฆาตกรรมที่มักให้ความช่วยเหลือเรื่องการสืบคดีอยู่เสมอ สารวัตรอาเคจิ เคนโกะ นายตำรวจสมองเพชรที่มักจะได้ประลองปัญญากับฮาจิเมะอยู่เรื่อยๆ เจ้าตุ๊กตานรก ทาคาโต้ โยอิจิ ที่เป็นเสมือนคู่ปรับตัวฉกาจของฮาจิเมะ นอกจากนี้ยังมีตัวละครประกอบอีกมากมายที่ออกมาสร้างความปั่นป่วนชวนสยองอยู่เนืองๆ
ความน่าสนใจของการ์ตูนชุดนี้อยู่ที่เนื้อหาที่ออกจะสมจริง (อย่างน้อยก็มีเหตุมีผลมากกว่าบางเรื่องแหละน่า) แรงจูงใจในการก่อคดีล้วนแต่มีที่มาที่ไปและก็รุนแรงพอที่จะทำให้คน ๆ หนึ่งกลายเป็นฆาตกรเลือดเย็นได้ ในตอนต้น คดีส่วนใหญ่มักจะเกี่ยวพันกับบุคคลใกล้ชิดของฮาจิเมะ ซึ่งก็ยิ่งสร้างอารมณ์สะเทือนใจให้ผู้อ่านได้เป็นอย่างดี อย่างในคดีฆาตกรรมโรงละครโอเปร่า ที่ทั้งฆาตกรและเหยื่อเป็นเพื่อนร่วมโรงเรียนฟุโดของเขา คดีฆาตกรรมหมู่บ้านอาถรรพ์ ที่เพื่อนร่วมชั้นของเขาต้องเข้าพัวพันและกลายเป็นเหยื่อในที่สุด คดีฆาตกรรมคฤหาสน์ต่างชาติ ที่ ซากิ ริวตะ เพื่อนร่วมโรงเรียนที่ต้องตาย (อย่างช็อคคนอ่าน) เพราะมาพัวพันกับตัวเขา เป็นต้น
แม้ปริศนาส่วนใหญ่มักจะเกิดในห้องปิดตาย แรก ๆ ก็น่าสนใจดีหรอก แต่หลัง ๆ ชักจะใช้มุขนี้บ่อย แต่อย่างไรก็ตามแผนการส่วนใหญ่จะเน้นไปที่แง่มุมของจิตวิทยา การหลอกล่อเหยื่อด้วยกลลวงบางประการที่ไม่ได้ใช้เอ็นตกปลาหรือสายเปียโน ผูกนี่โยงนั่นทำเป็นกลไกบ้าบอคอแตกเหมือนการ์ตูนบางเรื่อง และข้อมูลในการไขปริศนาก็จะซ่อนอยู่ตามเนื้อเรื่องที่ผู้อ่านต้องใช้ความสังเกตและจินตนาการปะติดปะต่อเรื่องราว ซึ่งก็ไม่เหมือนการ์ตูนบางเรื่องอีกนั่นแหละ ที่ตัวละครมักจะปิ๊งอะไรอยู่คนเดียวแล้วก็พึมพำว่า “เรารู้แล้ว…เป็นอย่างนี้นี่เอง” ก่อนจะไขคดีโดยที่มันรู้ของมันอยู่คนเดียว (ทำไมต้องกระแนะกระแหนการ์ตูนเรื่องที่ว่านี้ด้วยนะ)
อีกจุดหนึ่งที่ทำให้การ์ตูนเรื่องนี้เพิ่มความน่าสยดสยองและรุนแรงมากขึ้น ก็อาจจะเป็นการฆาตกรรมที่มักจะใช้วิธีการที่ค่อนข้างเหี้ยมโหด ถึงเลือดถึงเนื้อ ไม่เหมือนการ์ตูนบางเรื่องที่เอะอะก็ใช้ยาพิษ (กัดเรื่องอื่นอีกแล้ว) ส่วนใหญ่เหยื่อมักจะถูกทำร้ายบ้าง ถูกยิงบ้าง ถูกเผาบ้าง หรือแม้แต่ถูกทรมานจนกระทั่งเสียชีวิต และก็มีอยู่หลายรายที่ถูกหั่นศพเป็นชิ้น ๆ ! จึงไม่แปลกที่การ์ตูนเรื่องนี้จะมีกลิ่นคาวเลือดคละคลุ้งเต็มไปหมด
คินดะอิจิฉบับภาพยนตร์ที่ใช้คนแสดง ได้รับความนิยมไม่แพ้ฉบับการ์ตูน
น่าเสียดายที่ยังไม่มีฉายในบ้านเรา (ถ้าสนใจลองถามที่ร้านแว่น จตุจักร น่าจะมี)
คดีที่เกิดขึ้นทั้งหมดจะมีปมเหตุจากความอาฆาตแค้น ซึ่งในบางตอนก็โหดร้ายเสียจนสร้างความสะเทือนใจอย่างรุนแรงให้กับผู้อ่าน อย่างเช่น คดีฆาตกรรมเจ็ดเรื่องพิสดารในโรงเรียน ที่ฆาตกรฆ่าได้แม้กระทั่งลูกศิษย์ของตนเอง เพียงเพื่อปกปิดร่องรอยความชั่วร้ายในอดีตของตน หรือ คดีตำนานปีศาจหิมะ ที่ฆาตกรล้างแค้นให้แม่ ที่ถูกปล่อยให้ตายอย่างอนาถ ในบางตอนก็ยังมีเนื้อหาที่คาบเกี่ยวถึงเรื่องของศีลธรรม ในมุมมองที่แตกต่างกันไป เช่น คดีฆาตกรรมตำนานขุมทรัพย์อามาคุสะ ที่ฆาตกรยอมฆ่าทุกคนเพื่อสมบัติที่จะนำมารักษาลูกสาว ซึ่งแน่นอนว่าความรักลูกนั้นเป็นสิ่งที่น่าเทิดทูน เพียงแต่ฆาตกรก้าวล้ำสิ่งที่เรียกว่าศีลธรรมจนเกินไป หรือ คดีทะเลสาบพ่ายรัก ที่แม้ฆาตกร (ที่หลงรักน้องสาวของตนเอง!) จะฆ่าเหยื่อจนหมดแต่จะแน่ใจได้อย่างไรว่าคนที่เขารักจะพลอยยินดีไปด้วย
หลายตอนที่คดีจบลงด้วยโศกนาฏกรรม ผู้เขียนพยายามสื่อให้เห็นถึงความไร้ประโยชน์ที่จะมีชีวิตอยู่ด้วยความอาฆาตแค้น หลายหนที่ฮาจิเมะต้องเตือนสติฆาตกรด้วยคำถามที่ว่า “ล้างแค้นไปแล้วจะได้อะไรขึ้นมา?” (ซึ่งก็มักจะสายเกินไป) หรือการจบชีวิตตัวเองของฆาตกร ที่ฮาจิเมะเชื่อเสมอว่า “แม้ชีวิตมันจะเลวร้ายสักแค่ไหน จะทำสิ่งที่เลวร้ายไว้แค่ไหน … ขอเพียงมีชีวิตอยู่ต่อไป สักวันมันต้องมีหนทางแก้ไขเสมอ”
ชีวิตคนเรามันไม่ได้ราบรื่นเสมอไป แต่ต่อให้มันเลวร้ายสักปานใด หากแต่ดำรงชีวิตอย่างมีสติและยึดมั่นในศีลธรรม ก็เชื่อว่าเหตุการณ์น่าเศร้าคงจะไม่เกิดขึ้นเหมือนอย่างในการ์ตูนเป็นแน่
คินดะอิจิ ฉบับนิยาย ที่ได้รับความนิยมจากนักอ่านบ้านเรามากไม่แพ้ฉบับการ์ตูน แต่ในนิยายจะเป็นคินดะอิจิรุ่นปู่นะ